دینام تراکتور
دینام تراکتور وظیفه تأمین و تولید برق مورد نیاز تراکتور را در زمان روشن بودن تراکتور برعهده دارد. در حقیقت اگر دینام وجود نداشته باشد برق باتری در صورت استفاده به سرعت خالی میشود.
کار دینام تراکتور یا آلترناتور تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی می باشد، این برق تولید شده توسط آلترناتور از طریق سیم های برق به باتری و دیگر مصرف کننده ها می رسد. از لحظه ای که موتور تراکتور روشن شد، دینام شروع به تولید برق می کند که این برق تولیدی هم برای مصرف کننده های برقی و برای شارژ کردن باتری استفاده می شود. اگر دینام تراکتور به هر دلیلی خراب شده باشد و درست نتواند برق تولید کند، مصرف کننده های برق از باتری استفاده می کنند و باعث تخیه ی باتری و همچنین باعث خاموش شدن تراکتور می شود.
تفاوت دینام و آلترناتور
در زمان های قدیم برای تولید برق در موتور های درون سوز از دینام ها استفاده می کردند، دینام ها از نظر ابعاد خیلی بزرگ بوده و در دور های پایین برق تولید نمی کردند. هنگامی که موتور در دور های کم کار کند باعث شارژ نشدن و تخلیه شارژ آن توسط مصرف کننده ها می شود، به همین دلیل به سرعت جایگاه خود را به آلترناتور ها دادند، زیرا آلترناتور ها از نظر ابعاد کوچک تر از دینام هستند و در دور های پایین موتور به خوبی برق تولید می کنند و باتری را هم دردور های پایین کار می کند.
طرز کار آلترناتور
دینام بر اساس قوانین فیزیک به این شکل است که با استفاده از قوای مغناطیسی، جریان القایی تولید میکند. این جریان القایی توسط یک سیم پیچ در هسته ی آلترناتور و یک سیم پیچ در دور هسته وجود دارد که با انتقال برق از طریق ذغال ها به هسته ی آلترناتور، این هسته به صورت آهنربایی شده و در داخل سیم پیچ دور هسته شروع به گردش توسط موتور می کند که باعث می شود یک جریان القایی از هسته به سیم پیچ دور هسته انتقال داده شود، این برق تولید شده از سیم پیچ دور هسته به رگلاتور و از آن به یکسو کننده ها انتقال داده می شود و از آنجا توسط سیم های برق به باتری رسیده و باعث شارژ باتری و تامیین برق مصرف کننده ها می شود.
اجزای تشکیل دهنده یک آلترناتور
۱-پوسته آلترناتور
۲-استاتور (همان سیمپیچهای ثابت)
۳-روتور (همان سیمپیچهای متحرک)
۴-دیود (همان یکسو کنندههای ولتاژ)
۵-آفتامات (همان رگلاتور)
۶-زغالها و جازغالی
۷-پولی و پره خنککننده
پوسته
پوسته آلترناتور از دوقطعه آلومینیوم که اجزای آلترناتور در داخل آن قرار می گیرد، معمولا دو بلبرینگ در دو سر این پوسته ها وجود دارد که روتور آلترناتور، بر روی این دو بلبرینگ توسط پولی تسمه شروع به چرخش می کند. همچنین باعث می شود هسته ای که آهنربایی شده در داخل سیم پیچ دور (استاتور) به راحتی بچرخد علت ساخته این پوسته از آلومینیوم این است که این فلز حرارت را به سرعت منتقل می کند.
استاتور
سیم پیچی که اطراف آلترناتور قرار دارد به اصطلاح استاتور گفته می شود. این سیم پیچ وظیفه ی انتقال الکترون های تولید شده توسط روتور که میدان مغناطیسی توسط چرخش خود ایجاد می کند، را دارد. این سیم پیچ برق تولید شده را به قسمت رگلاتور انتقال می دهد. بدنه ی استاتور از ورق های نازک و دارای شیار هایی ایجاد شده که توسط میخ پرچ یا خار های مخصوص به یکدیگر متصل شده اند.در دور تا دور استاتور قرار دارد و در داخل این شیار ها از سیم های مسی پر شده تا بتوانند برق تولید شده را به قسمت رگلاتور برساند.تعداد سیمپیچهای استاتور یکی نیست و مجموعه ای از چندین حلقه سیم پیچ تشکیل شده است. این سیم پیچها در نقاط خروجی برق از استاتور به هم متصل هستند. معمولا ما سه سر سیم خروجی از استاتور داریم که به آن استاتور سه فاز میگویند. جریان الکتریکی تولید شده در استاتور، متناوب است، به این علت که جریان الکتریکی در خروجیهای استاتور، اختلاف فاز دارند. یکی از تفاوت های اصلی آلترناتور ها سیم پیچ ها می باشد.
روتور
روتور قسمت محرک در آلترناتور می باشد که به آن آرمیچر هم می گویند، بر روی آن یک پولی تسمه، یک پروانه خنک کننده، چند پایه پلاستیکی، یک دسته سیم پیچ و یک کلکتور دو پایه بر روی آن نصب شده است و این مجموعه همزمان با هم از موتور نیرو گرفته و شروع به چرخیدن می کنند. در زمان استارت زدن موتور یک برق ضعیفی از باتری به آلترناتور که به قسمت ذغال ها متصل است و از طریق کلکتور به سیم پیچ می رسد. این برق وقتی به سیم پیچ می رسد، روتور خاصیت آهنربایی پیدا کرده و شروع به چرخش می کند.این خاصیت آهنربایی باعث ایجاد یک القایی بر روی سیم پیچ استاتور ایجاد شده و برق تولید می شود.
دیود
برق تولید شده در داخل آلترناتور ها به صورت سه فاز AC تولید می شود، این برق تولید شده را باید به برق تک فاز DC مستقیم تبدیل کرد تا بتوان برق را به باتری رساند، چون باتری، برق DC مستقیم را می تواند قبول کند تا باعث شارژ باتری شود. برق تولید شده به خاطر اینکه متناوب می باشد، باید توسط قطعه ای به نام دیود به برق مستقیم تبدیل شود. تعداد دیود ها بسته به قدرت آلترناتور ها متفاوت است و همچنین رابطه ی مستقیم با شارژ باتری دارد.
رگلاتور
برقی که به روتور یا آرمیچر می رسد توسط قطعه ای به نام رگلاتور تنظیم شده، به روتور می رسد. معمولا بر روی رگلاتور دو عدد ذغال نصب شده تا برق را به قسمت کلکتور برساند. در صورتی که برق وارد شده به روتور ، دارای نوسان باشد، برق تولید شده توسط آلترناتور نیز باعث ایجاد نوسان می شود. رگلاتور برق را از باتری دریافت و به اندازه ی مشخصی به روتور می رساند، تا برق یکنواختی از آلترناتور به دست آید.ذغالهایا همان جاروبکها، در یک جای پلاستیکی قرار میگیرند که به آن جازغالی میگویند. یکی از قطعات تعویضی آلترناتور ذغال است که به دلیل در تماس بودن با کلکتور که در حال چرخش است، باعث تمام شدن ذغال ها می شود.
پولی و پره خنککننده
پولی تسمه وظیفه ی انتقال نیر از تسمه به شفت موتور دارد و قطر این پولی بسته به نوع موتور و دور کارکرد موتور متفاوت می باشد.تعداد شیار های موجود در روی پولی بسته به نوع تراکتور یک یا دو شیار می باشد.
پروانه ی خنک کننده که بر روی شفت روتور نصب می شود که در دو مدل تهیه شده است؛ یک نوع آن در بیرون پوسته و نوع دیگر آن در داخل پوسته تعبیه شده است. توسط جریان هوایی که ایجاد می کند باعث خنک شدن قطعات آلترناتور می شود.
آلترناتور یا دینام تراکتور در دو مل دو شیار و تک شیار با 55 آمپر و 65 آمپر ساخته می شود.