گاردان بذرپاش/کودپاش
یکی از قطعات یدکی بسیار پرکاربرد در ادوات کشاورزی گاردان ها می باشند. گاردان ها به انضمام چارشاخی آن قابلیت بسیار بالایی به ادوات کشاورزی می دهند. البته از طرفی این قابلیت در تراکتور هم ایجاد شده است و با تعبیه شافت محور تواندهی در تراکتورها، این زمینه فراهم شده است تا ادواتی که نیاز به توان دورانی دارند بتوانند از تراکتور تأمین توان بشوند. تراکتورها عموما می توانند محور تواندهی را با سرعت 540 دور بر دقیقه بچرخانند که در تراکتورهای سنگین و با توان بالا به 1000 دور بر دقیقه هم می رسد. گاردان ها از یک طرف به شافت پی تی او یا محور خرمنکوب و متصل می شوند و از طرف دیگر معمولا به گیربکس های ادوات وصل شده و آنها را به حرکت در می آورند.
یکی از قابلیت های بسیار مطلوب مجموعه گاردان و چهارشاخی آن، زاویه گرفتن آنها در جهت های مختلف البته به صورت محدود می باشد. گاردان می تواند تا حداکثر 40 درجه به طرفین زاویه بگیرد و به چرخش خود ادامه بدهد و توان را منتقل کند. البته باید سعی شود تا زاویه همیشه از این مقدار کمتر باشد تا لرزش قطعات و استهلاک آنها بیشتر نشود. بهترین شرایط کاری را گاردان ها در حالت افقی دارند.
انواعی از گاردان ها در ادوات کشاورزی رایج است. در بعضی مدل ها از گاردان کلاچ دار استفاده می شود و اینها ادواتی هستند که معمولا با خاک درگیر می شوند و احتمال ایجاد مانع در چرخش قطعات وجود دارد و از گاردان کلاچ دار یا کلاچ سرشی گاردان به عنوان مکانیسمی ایمنی در محافظت از قطعات استفاده می شود. مثل گاردان کلاچ دار در روتیواتور. یک مدل از گاردان ها از نوع گاردان ساده می باشد که فقط انتقال توان دورانی در زوایای مختلف می دهند و نوعا در ادواتی که مانعی بر سر چرخش قطعات نیست استفاده می شود. مثل گاردان بذرپاش یا گاردان کودپاش.
گاردان بذرپاش از یک طرف به شافت خرمنکوب تراکتور متصل می شود و از یک طرف به دنده های بذرپاش. گاردان کودپاش صفحه دوار یا دیسک کودپاش را با سرعت بالا می چرخاند. جنس گاردان بذرپاش از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر از جنس ضعیفی ساخته شده باشد، به تدریج به دلیل حرکت دورانی، دچار پیچیدگی و تاب برداشتن و یا شکستگی می شود. در صورت تاب برداشتن، در حین کار لنگی زیادی به خود می گیرد و منجر به ارتعاش و استهلاک قطعات می شود. یکی از نکات مهم دیگر در استفاده از گاردان، ایمنی آن برای انسان و کاربر می باشد. حتما از گاردان حفاظ دار استفاده کنید تا خطرات آن کمتر شود. علی رغم فواید بالای گاردان، یکی از مخاطره آمیز ترین قطعات در ادوات کشاورزی است. نکته کاربردی دیگر آن است که حتما تراکتور خاموش و گیربکس خلاص باشد و بعد گاردان را متصل کنید. مطلب بعد اینکه وقتی که از نزدیک برای تنظیمات یا اتصال گاردان فعالیت دارید هرگز از لباس گشاد استفاده نکنید چرا که ممکن است گاردان به صورت ناگهانی راه بیفتد و لباس های شما داخل آن گیر کند و خطر جانی برای شما به همراه داشته باشد.