پروانه سمپاش
از یک نظر سمپاشی یعنی کاری که بتوان حجم مشخص مثلا 1000 لیتر از محلول سمی را آن قدر ریز کرد که بتوان به صورت یکنواخت در یک سطح به طور مثال یک هکتاری پخش نمود. یکی از روش های ریزکردن ذرات سم آن است که محلول سم در مسیر جریان شدید هوا قرار بگیرند. بدین ترتیب ذرات ریز شده و با سرعت به سمت درختان و مزرعه پخش می شوند. سمپاش هایی که از قدرت هوا برای پخش و ریز کردن ذرات سم استفاده می کنند سمپاش های اتومایزر یا توربینی گفته می شوند. این سمپاش ها از قبیل سمپاش اتومایزر پشتی و سمپاش توربینی و سمپاش توربولاینر می باشند. در سمپاش اتومایزر پشتی از یک موتور دو زمانه و پروانه برای تولید هوای فشرده استفاده می شود. که هوا به سمت یک خرطومی هدایت می شود و به نازل های قرار گرفته در هد خرطومی می رسد. در سمپاش های تراکتوری منبع اصلی توان، تراکتور می باشد. در سمپاش های تراکتوری سبک بعد از پمپ و به وسیله یک تسمه و پولی توان دورانی به شافت پروانه ها منتقل می شود و پروانه ها را به حرکت در می آورد. در سمپاش های توربینی سنگین و بزرگ بعد از پمپ یک گیربکس دو سرعته قرار می گیرد که با دو سرعت مختلف منجر به حرکت پروانه سمپاش می باشد تا بتواند حجم مناسب باد را برای ریز کردن ذرات سم ایجاد کند. با توجه به اینکه سرعت محور پی تی او 540 دور می باشد که معمولا برای تولید باد کم می باشد با استفاده از گیربکس سرعت چرخش پروانه ها به نسبت 3.5 یا 4.5 برابر افزایش داده می شود تا حجم هوای خوبی تولید کند.
در همین راستا و همانطور که گفته شد یک از قطعات یدکی مهم برای تولید باد در سمپاش های توربینی تراکتوری، پروانه های می باشند. پروانه سمپاش توربینی با چرخش خود هوای آزاد را گرفته و آن را به حرکت در می آورد و به صورت فشرده و با سرعت بالا به سمت نازل ها می فرستد. نازل ها هم روی دایره محیط بر پروانه سمپاش نصب شده اند. معمولا تعداد 12 یا 16 عدد نازل دوبل سرامیکی روی محیط دایره ای اطراف پروانه نصب شده اند. در واقع پروانه سمپاش از یک طرف مکش هوا را دارد و از طرف دیگر فشار هوا را. در سمپاش های توربینی از نوع رو به جلو یا مستقیم هوای آزاد را از پشت سمپاش می کشد که اکثر سمپاش های توربینی هم به همین شکل هستد و پشت فن باید باز باشد تا هوا را به داخل بکشد. در سمت مکش این سمپاش ها در باغات انبوه، ممکن است شاخ و برگ و چیزهای دیگر را هم فن به داخل بکشد و همین طور احتمال دارد که پخش هوای فشرده به صورت یکسان به همه نازل ها نرسد که اینها می تواند از معایب این نوع سمپاش ها باشد. یک مدل دیگر از سمپاش های توربینی وجود دارد که به سیستم فن ریورس یا معکوس مجهز هستند. در سمپاش فن ریورس، سمت مکش پروانه عوض می شود و پشت فن یک ورق قرار گرفته و بسته می شود و مکش پروانه ها از کنار انجام می شود. سیستم ریورس کمک می کند تا شاخ و برگ به داخل راه پیدا نکند و همچنین هوا به صورت یکسان به همه نازل های قرار گرفته روی محیط پروانه برسد. بعلاوه اینکه جریان هوا در سمپاش پروانه ریورسی، با اغتشاش و بی نظمی بیشتری به سمت نازل ها هدایت می شود که این منجر به بیشتر ریز شدن ذرات سم و نفوذ بیشتر به داخل شاخ و برگ درختان و در نتیجه سمپاشی با کیفیت تر می شود.
معمولا در مسیر خروج هوا از پروانه سمپاش یک سری کانال هایی قرار گرفته است که می توان جهت باد را بوسیله آنها تنظیم کرد تا در صورت نیاز هوای فشرده به یک بخش از نازل های مورد نظر هدایت شود. موارد مختلفی بر روی میزان حجم هوای تولید شده به وسیله پروانه سمپاش تأثیرگذار است که عبارتند از قطر پروانه، زاویه پره های پروانه سمپاش و تعداد آنها. هر چه که قطر پروانه سمپاش بزرگ تر باشد هوای بیشتری را تولید می کند که در نتیجه تعداد نازل های قرار گرفته روی محیط آن هم بیشتر می شود. البته چون سنگین تر می شود با افزایش قطر به توان بیشتری هم نیاز دارد. یکی از موارد مهم در پروانه سمپاش جنس آنها می باشد هر چه جنس بهتری پره ها داشته باشند دوام و استحکام بیشتری دارند و دیرتر دچار تاب برداشتن و کجی می شوند چون خم شدن یا کج شدن پره ها تأثیر بدی روی میزان هوای تولیدی آنها دارد و هم جهت باد عوض می شود و هم مقدار آن.
انواعی از پروانه ها در بازار وجود دارد که بر اساس کشور تولید کننده و قطر آنها تقسیم بندی می شوند. پروانه های رایج در بازار عمدتا ایرانی و ترک هستند که نمایانگر کیفیت و جنس آنها می باشد. پروانه ایرانی یا پروانه ترک هر کدام دارای انواع قطرها می باشند که با قطر های 65، 75، 85 و 95 سانتیمتر در بازار وجود دارند و بیشتر متداول هستند. پروانه های 65 و 75 سانتی در سمپاش های توربینی کوچکتر و پروانه های 85 و 95 سانتیمتری در سمپاش های توربینی بزرگتر مورد استفاده قرار می گیرند.