چیزل

چیزل نوعی گاواهن قلمی است که برای شخم زدن زمین استفاده می شود و جزو ادوات خاکورزی حفاظتی محسوب می گردد. این دستگاه برخلاف گاواهن برگردان، خاک را برنمی گرداند، بلکه فقط لایه های سخت خاک را تا حداکثر عمق 45 سانت(بنا به نوع و تنظیم چیزل) می شکند. ساختمان این دستگاه از شاسی، ساقه(پایه،شنک، shank) و ناخن(سوک) تشکیل شده است. در بعضی مدل ها، تیغه هایی در کنار ساقه به عنوان علف زن قرار می گیرد. مهمترین مزیت چیزل نسبت به گاواهن برگردان این است که رطوبت خاک را حفظ می کند.

در استفاده از این دستگاه باید این نکته مهم را در نظر داشت که چیزل در خاک های با رطوبت بالا عملکرد درستی ندارد و نمیتواند لایه های خاک را کامل بشکند و فقط در خاک های خشک عمل می کند. سرعت تراکتور باید بنا به نوع خاک بین ۶ تا ۹ کیلومتر بر ساعت باشد(هرچه خاک سبک تر، سرعت بیشتر). از یک دیدگاه، چیزل ها به دو دسته ساده و مرکب تقسیم بندی می شوند. در نوع مرکب، یک یا دو غلتک کلوخ خردکن، بعد از ساقه های چیزل نصب می گردد.

از نگاهی دیگر، چیزل ها به دو دسته فنردار و ساده تقسیم می شوند. در نوع فنردار، پشت هر ساقه، یک فنر وجود دارد که برای زمین های سخت مناسب تر است و خاصیت فنری شاخک باعث بهتر خرد شدن کلوخ ها می گردد.

مهمترین مزیت این دستگاه نسبت به گاواهن برگردان این است که رطوبت خاک را حفظ می کند.

چیزل زراعی می تواند به اتصال سه نقطه تراکتورهای زراعی متصل گردد و در دسته ادوات و تجهیزات کشاورزی و باغبانی قرار می گیرد.

شرایط صحیح بکارگیری چیزل مرکب

1. سرعت پیشروی مناسب: سرعت کار چیزل پکر ۹-۶ کیلومتر در ساعت توصیه می شود. گاها مشاهده می شود که کشاورزان به اشتباه عملیات چیزل زنی را در سرعت های پایین (۵-۴) کیلومتر در ساعت (با تصور اینکه به تراکتور فشارنیاید) انجام می¬دهند که این امر علاوه بر کاهش ظرفیت مزرعه ای و افزایش مصرف سوخت موجب ناهموارتر شدن سطح مزرعه و بجا ماندن کلوخه های بزرگتر پس از عملیات چیزل زنی می گردد. هر چند در انتخاب سرعت به توان کششی تراکتور و نوع بافت خاک می بایست توجه نمود. مسلما در خاک های با بافت سنگین و رسی، سرعت پیشروی چیزل پایین تر می آید. ولی بطور کلی نباید سرعت پیشروی از ۶ کیلومتر در ساعت کمتر گردد.
2. رطوبت مناسب خاک: رطوبت مناسب خاک برای عملیات چیزل زدن بین ۱۰ تا ۱۵ درصد است که بهترین حالت آن ۱۳ درصد می باشد. رطوبت زمین در حالت به اصطلاح گاو رو ، بالای ۱۵% است. پس برای چیزل زدن باید خاک از حالت گاورو خشک تر باشد.
3. عمق نفوذ شاخه ها: بهترین عمق خاک ورزی برای چیزل بین ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر است که سخت لایه خاک هم در همین عمق شکل می گیرد.
4. تنظیمات صحیح:

• تراز طولی: پس از اتصال دستگاه به تراکتور از طریق اتصال سه نقطه، در ابتدا می بایست وضعیت تراز بودن دستگاه در پشت تراکتور مورد باز بینی قرار گیرد. برای این منظور کاربر میبایست در فاصله ای مناسب در سمت راست یا چپ دستگاه قرار گرفته ، و با نگاه کردن به نحوه قرار گیری شاسی دستگاه و موقعیت آن نسبت به سطح افق ، و از طریق کوتاه کردن یا بلند کردن بازوی وسط تراکتور، دستگاه را در وضعیت افقی تراز نماید.
• تراز عرضی: هم چنین می بایست با استفاده از بازوهای جانبی اتصال سه نقطه تراکتور و تنظیم آنها امکان قرار گیری صحیح دستگاه در پشت تراکتور را فراهم کرد ،بطوریکه پس از انجام تنظیمات چناچه کاربر با فاصله مناسب از پشت به دستگاه نگاه کند دستگاه می بایست کامل در یک راستا با تراکتور قرار داشته باشد
• ارتفاع غلتک: اتصال بازوهاي غلتک به شاسی به وسیله پین و اشپیل صورت میگیرد. دو پیچ بلند دسته دار در محل اتصال بازوهاي غلتک میزان آزادي حرکت آنرا در راستاي عمودي کنترل می¬کنند. تنظیم این پیچ ها باید طوری باشد که در زمان فرو رفتن ساقه ها در خاک تا عمق مورد نظر، غلتک به زمین فشرده نشود و مقداری آزادی حرکت در جهت عمودی داشته باشد. بدیهی است که در صورت عدم تنظیم مناسب ، استهلاک دستگاه و تراکتور افزایش یافته ، و مصرف سوخت بالا میرودکه این امر اتلاف توان را نیز به دنبال خواهد داشت.
• فاصله چرخ های تراکتور: در استفاده از دستگاه چیزل پکر می بایست فاصله چرخهاي تراکتور کمتر از عرض کار دستگاه باشد تا در موقع دور زدن و برگشت، چرخ هاي تراکتور روي زمین شخم خورده حرکت نکند و باعث فشردگی خاك شخم خورده نگردد. بهترین وضعیت براي تحقق این موضوع حالتی است که ساقه هاي کناري ردیف پشت دقیقا در راستاي مرکز چرخهاي عقب تراکتور واقع شوند. براي حفظ عرض کار استاندارد دستگاه بهتر است شرایط خاك مزرعه طوري باشد که محدوده تأثیر ساقه ها با هم و همچنین محدوده تأثیر مجموعه ساقه ها روي عرض غلتک همپوشانی داشته باشد