مرزکش

یک نمونه از مرز کش متداول که به مرزکش بشقابی یا مرزکش دیسکی هم معروف است.

هدف از این مقاله ارائه توضیحاتی کامل درباره مرزکش تراکتوری یا دستگاه مرزکش می باشد. مرز کش جزء ادوات پرکاربرد کشاورزی می باشد که به تراکتور متصل می شود و به صورت سوار کشیده می شود. وظیفه مرز کش ایجاد پشته در زمین کشاورزی یا باغ است. بیشتر در آبیاری غرقابی نیاز به ایجاد پشته است که کاربرد مرزکش هم در آنجا بیشتر است. با یک سری تنظیمات که مهمترین آنها تنظیم نفود و عمق مرزکش و همینطور فاصله دوبشقاب مرزکش از هم می باشد، می توان مرزکش را متناسب با هدف و کار مورد نظر بهینه کرد. انواعی از مرز کش در بازار وجود دارد که در یکی از تقسیم بندی ها مرز کش به انواع مرزکش تراکتوری کشاورزی، مرزکش باغی یا مرزکش تراکتور گلدونی و مرزکش تیلری مجزا می شود.

امروزه تصور کشاورزی بدون داشتن حداقل ادوات و لوازم تقریبا غیر ممکن است. هرجایی که کشاورزی و تولید غذا به هر نحوی اعم از زراعت، محصولات باغی و دامپروی مطرح باشد، لاجرم استفاده از ادوات و لوازم خاص خود را مطرح می کند. حتی در کشاورزی اولیه در تاریخ حیات بشر هم ساده ترین وسایل که ابتدا از چوب و سپس از آهن ساخته می شدند، کاربرد داشتند. با افزایش جمعیت در جهان و نیاز به تغذیه آنها، کشاورزی نیز به تدریج شکل و وضعیت جدیدتری به خود گرفت. در این شرایط، هر کشاورز باید غذا برای جمعیت بیشتری تولید میکرد که این امر مستلزم هم افزایش سطح زیر کشت و هم افزایش عملکرد در واحد سطح را داشت. همه این اهداف، مستلزم مکانیزه کردن کشاورزی و تغییر وضعیت از کشاورزی سنتی به مکانیزه و جدید می باشد.  قطعات و ماشین آلات در کشاورزی سنتی بسیار محدود و ساده بود و لوازم از یک داس و بیل و امثالهم خیلی فراتر نمی رفت. اما در کشاورزی جدید با افزایش سطح زیر کشت، جدا از افزایش کیفیت و کمیت محصول، حداقل برای اینکه کشاورز بتواند همه عملیات های خود را سر وقت انجام دهد و با خسارت و زیان مواجه نشود، نیاز به استفاده از تراکتور و ادوات و تجهیزات به روز و مناسب را دارد. با پیشرفت تکنولوژی، ماشین های کشاورزی بسیار پیچیده و متنوع شدند و عملیات های کشاورزی یکی پس از دیگری مکانیزه و با ماشین انجام شدند. یکی از عملیات هایی که از همان ابتدا مورد نظر متخصصان کشاورزی بود تا به صورت مکانیزه انجام شود، عملیات های مرتبط با خاکورزی بود. عملیات خاکورزی جزء عملیات هایی است که بیشترین انرژی و توان را لازم دارد. خاکورزی چون با خاک سر و کار دارد و باید ادوات خاکورز به درون خاک نفوذ کنند، برش دهند و خاک را زیر و رو و جا به جا کنند، بیشترین توان کششی را از تراکتور می گیرد. در قدیم برای شخم زدن وآماده سازی نیم هکتار زمین، به وسیله دام، 100 ساعت وقت صرف می شد. اما امروزه در یک زمان به مراتب کمتر، می توان هکتارها زمین را شخم زد و برای کشت آماده کرد. خاکورزی شامل تمام مراحل خود تا آماده سازی نهایی بستر بذر می شود که توان کششی زیادی از تراکتور میگیرد. البته بیشترین توان مورد نیاز هم در بین ادوات خاکورز، مربوط می شود به گاوآهن برگرداندار. ادوات خاکورزی به ترتیب استفاده برای آماده سازی زمین برای کاشت در حالت متداول امروزی شامل گاوآهن یا چیزل یا چیزل مرکب برای شخم یا شخم و کلوخ خردکنی، دیسک یا روتیواتور و یا کلوخ خردکن برای کلوخ خردکنی و صاف کردن سطح زمین، لولر برای صاف کردن نهایی و یا شیب دادن به زمین و در نهایت فاروئر و مرز کش برای جوی و پشته سازی و مرزکشی زمین برای ایجاد قابلیت آبیاری به کار می روند.

در این مقاله در مورد مرز کش صحبت می شود که یکی از ادوات پرکاربرد در کشاورزی و تهیه زمین می باشد. دستگاه مرزبند یا مرز کش دارای کاربرد در زراعت می باشد که باعث سهولت کار و افزایش راندمان کاری می شود. این دستگاه قابلیت مرزبندی و کرت بندی زمین به اقسام مرتب را داشته و به دلیل مکانیزه بودن دستگاه ، به کار کشاورزان و فرآیند کشاورزی، سرعت می بخشد.

 معرفی و کاربرد مرز کش

مراحل آماده کردن خاک و بسترسازی جهت کاشت بذر و دانه و غیره دو مرحله داشته ؛ مرحله اول یعنی شخم می باشد که از گاوآهن یا چیزل استفاده می شود. به این مرحله خاکورزی اولیه می گویند که خاک های زیر و رو و شکسته شده و هوادهی خاک صورت خواهد گرفت و حشرات و بقایای گیاهی از کاشت و برداشت قبلی از بین می روند. در مرحله دوم یا خاکورزی ثانویه بقایای گیاهی، کلوخ ها و حشرات زیر و رو شده، توسط روتیواتور یا دیسک تراکتوری به شکل یکپارچه خرد و یک دست می شود و زمین نرم شده و آماده کشت محصول جدید می گردد . مهمترین عاملی که تعیین کننده هست در مورد نیاز به مرز کش نوع محصول و روش آبیاری می باشد. در برخی از محصولات کشاورزی از جمله برنج یا سبزیجات یا هر محصولی که باید زمین کرت بندی شود  باید زمین تقسیم بندی و مرز کشی شود که اینکار توسط مرزکش تراکتوری با سرعت و دقت لازم انجام خواهد شد. در مقابل در هر محصولی که به صورت دیم کاشته می شود تقریبا می توان گفت نیازی به استفاده از مرز کش نمی باشد. همین طور در آبیاری بارانی استفاده از مرز کش کمتر است.

اصول کاری و تنظیمات دستگاه مرزکش

مرز کش دستگاهی است که هم در کشاورزی و هم در باغ کاربرد دارد. در کشاورزی با تراکتورهای معمولی و در باغ بوسیله تراکتور باغی کشیده می شود. در کشت غرقابی یا کانال کشی مرتبط با محصولات خطی که نیاز به جوی های انتقال سطحی آب می باشد، بکار می روند. کرت بندی یعنی زمین را به قسمت های کوچک تقسیم بندی کنیم به نحوی که این قسمت های به وسیله یک پشته یا مرز از هم جدا شوند و آبیاری به صورت کرت به کرت انجام شود. مرز کش ها به شکل دیسکی یا بشقابی طراحی و تولید می گردند. این مرز کش دو بشقاب دارد. بشقاب ها به طور معمول از پره های دیسک بزرگتر بوده و در حد بشقاب گاوآهن های بشقابی قدیم می باشد. بشقاب ها نسبت به جهت حرکت تراکتور زاویه دارند که منجر به جمع کردن خاک و ریختن آن در فضای مابین دو بشقاب می شود.

دو مدل زاویه بشقاب که در شکل نشان داده شده است.

بعلاوه چرخیدن بشقاب ها هم به ریختن خاک و تشکیل پشته در وسط کمک می کند. دو عامل در نفوذ مرزکش به داخل خاک تأثیر بالایی دارد. یکی وزن مرزکش است که بسیار تأثیر دارد و هر چه وزن مرز کش بیشتر باشد در خاک بیشتر نفوذ می کند. حتی اگر در جایی وزن مرزکش کم بود یا اینکه نیاز بود به عمق بیشتری نفوذ پیدا کند، می توان کیسه هایی را پر از خاک کرد و روی شاسی قرار داد تا سنگین تر شود. عامل دیگر مؤثر بر نفوذ به خاک در مرزکش، زاویه های آن می باشد. دو نوع زاویه برای مرز کش تعریف می شود. یکی زاویه نسبت به جهت حرکت است که هر چه بیشتر باشد نفوذ مرزکش به داخل خاک بیشتر می شود و دیگر زاویه نسبت به محور عمود بر بشقاب به سمت آسمان می باشد. این زاویه هر چه بیشتر باشد یعنی مثل اینکه بشقاب ها بیشتر حالت خوابیده به خود بگیرند و کف و گودی آنها بیشتر به سمت آسمان باشد، نفوذ به داخل خاک های سنگین و چسبنده بیشتر می شود. بشقاب هر چه عمود تر باشد و خوابیده نباشد، در خاک های سست و شکننده عملکرد بهتری دارد. این نکته را هم باید اضافه کرد که با افزایش نفوذ به داخل خاک، توان کششی بیشتری هم لازم می شود که تراکتور باید توانایی کشیدن آن را داشته باشد.

مورد بعد در مورد کار با مرزکش آن است در سرعت پیشروی کمتر و یکنواخت، عملکرد بهتری دارد و به خوبی در خاک نفوذ می کنند. چناچه سرعت بیش از حد شود نفوذ در خاک کم می شود و روی زمین چرخش می کند و در نتیجه عمق کاری کم می شود.

بشقاب یا پره مرزکش هر چه بزرگتر و با قطر بیشتر باشد، در عمق بیشتری کار می کند و خاک بیشتری جابه جا می کند، همینطور خاشاک را بهتر قطع می کند. البته بشقاب های کوچکتر، اگر خاک سخت و سفت باشد، بهتر نفوذ می کنند.

در ساخت مرزکش شاسی حکم یک تیرک افزار را دارد که بشقاب ها به وسیله کرپی و صفحه به شاسی وصل شده اند. از این روی با بازکردن پیچ ها و تغییر فاصله بین دو بشقاب می توان عرض پشته را تغییر داد. این نوع مرز کش، هم با شاسی قوطی و هم با شاسی ناودانی موجود می باشد. مرزکش با شاسی قوطی استحکام بیشتری داشته و در کارهای سنگین تر مناسب می باشد.

یک مدل مرزکش با شاسی ناودانی.

دیسک مرزکش یا بشقاب های موجود در شرکت بنوان، از جنس فولاد سخت آلیاژی CK  می باشد که در برابر ساییدگی ، رطوبت ، زنگ زدگی ، شکنندگی و ضربه مقاومت چندبرابری خواهد داشت .پیچ های استفاده شده در شاسی و دیسک از نوع گرید A با مقاومت بالا می باشند تا در برابر کار کششی و ضربه توان و مقاومت لازم را داشته باشد. پایه های نگهدارنده بشقاب از نوع گردان و فولاد سخت تولید شده است.

انواع مرزکش تراکتور

یک مرز کش متصل به تراکتور در حال کار را مشاهده می کنید.

مرز کش ها به روش های مختلف تقسیم بندی می شود. یک تقسیم بندی از آن قبل ذکر شد که به صورت زراعی و باغی می باشد. مرزکش کشاورزی یا زراعی در ابعاد بزرگتر و سنگین تر بوده و برای کار با تراکتورهای زراعی مناسب می باشد، مرزکش تراکتور باغی کوچکتر و سبکتر بوده و متناسب با تراکتور های باغی یا گلدونی می باشد. یکی نوع مرز کش که بیشتر کارایی باغی دارد، مرز کش کشویی می باشد. به این دلیل کشویی نامگذاری می شود که پشت تراکتور به صورت آفست کشیده می شود.

یک تقسیم بندی دیگر بر مبنای اجزای تشکیل دهنده مثل نوع شاسی و نوع پره های می باشد. بر همین اساس یکی از مرز کش های رایج در بازار به نام مرزکش طرح قدس موجود می باشد. مرزکش طرح قدس در طرح های طرح قدس صادراتی، قوطی صنعتی و طرح قدس ناودانی وجود دارد.

یک نوع مرز کش هم با عنوان مرزکش تیلری در بازار موجود است، که یک مرزکش کوچک می باشد که پشت تیلر بسته می شود. این نوع مرز کش می تواند به عنوان مرزکش شالیزار یا مرزکش دستی هم مطرح شده و استفاده شود. لازم به ذکر است که بحث اصلی در این مقاله پیرامون مرز کش های تراکتوری می باشد.

قیمت مرزکش

قیمت دستگاه مرزکش یا قیمت مرزکش بشقابی و همین طور قیمت قطعات آن اعم از قیمت بشقاب مرزکش یا پره مرزکش، با توجه به نوسانات بازار، همیشه ثابت نیست اما کشاورزان این اطمینان خاطر را داشته باشند که شرکت تخصصی بنوان، ادوات و قطعات با کیفیت و قیمت مناسب را در اختیار آنان قرار خواهد داد. برای استعلام از قیمت به روز، می توانید با شرکت بنوات تماس حاصل فرمایید.

مرز کش جزء دسته ادوات و تجهیزات کشاورزی و باغبانی محسوب می شود.