بیل لودری تراکتوری یا فرانت لودرها

یک نمونه بیل لودری یا فرانت لودر تراکتور.(شکل1)

یک بخش مهم از کاربرد تراکتور در کشاورزی، تجهیز آن بوسیله انواع بیل لودری تراکتوری می باشد که در دامداری ها برای بارکردن کود دامی یا در کشاورزی برای بارکردن مواد یا خاک به کار می رود. انواع و اقسامی از بیل های لودری وجود دارد که هر کدام ویژگی های خاصی دارند. بیل لودری ها در زیر مجموعه ادوات و تجهیزات کشاورزی و باغبانی دسته بندی میگردند. اینکه بیل لودری بازودار باشد یا ساده، جفت فشار باشد یا تک فشار و سه جک باشد یا چهار جک، هر یک یک سری مزیت ها به بیل های لودری تراکتوری می دهد که در این مقاله به آنها اشاره شده است.

بیل لودری (فرانت لودر ) یا بیل جلو تراکتوری (Front loader = بارکننده جلو) وسیله ای است که جلو تراکتور متصل می شود و بوسیله ان می توان خاک یا هر مواد دیگری را بارگیری کرد و یا به محل دیگری انتقال داد.

کارکرد انواع بیل لودری دقیقا همانند لودر است با این تفاوت که برای کارهای کشاورزی و دامپروری که نسبت به کارهای عمرانی سبک تر است استفاده می شود. انواع بیل های لودری بسیار پرکاربرد هستند و در کشاورزی و دامپروی برای بار کردن خاک و کود به تریلی ها یا کامیون ها از آن استفاده می شود. البته نوعی از تراکتور با عنوان بکهو لودر توسط شرکت تراکتورسازی تبریز تولید می شود که مخصوص با بیل بکهو و بیل جلو ساخته می شود و کاربردی از جنبه دیگر ادوات ندارد اما این نوع که کشاورزان انواع بیل لودری را روی تراکتور معمولی خود نصب می کنند هم بسیار متداول است. البته بیل های لودری تراکتوری را به دو روش می توان به تراکتور های معمولی اضافه کرد. در یک روش اگر تراکتور، چهار خروجی هیدرولیک داشته باشد مثل بیل جلو تراکتورهای 399، 800 و 1500 فرگوسن خیلی راحت نصب می شود بدون اینکه به پمپ و شیر نیاز باشد. البته در این حالت، بیل لودری نصب شده فقط می تواند با دبی سیستم هیدرولیک تراکتور کار کند و چون این دبی خیلی بالا نیست برای کارهای سبک و با سرعت کم مناسب است و مزیتی که دارد آن است که چون متعلقات شیر و پمپ و مخزن ندارد و قیمت بیل لودری تراکتور کمتر تمام می شود. در یک روش دیگر، که متداول تر است، به طور کلی مدار هیدرولیک بیل لودری از سیستم هیدرولیک تراکتور مستقل می شود تا ضعف حالت قبلی را نداشته باشد و بتوان با یک دبی بالا، کارهای سنگین تر و سرعت بالاتر را فراهم نمود. در حالت دوم، متعلقات پمپ، مخزن و شیر به مدار و بیل لودری اضافه می شود. پمپ با محور تواندهی یا پی تی او تراکتور به گردش در می آید و روغن را از مخزن گرفته به سمت شیر و جک ها می فرستد. شیر هم که معمولا شیرهای دو دوسته استفاده می شود، فرمان جک ها را به عهده می گیرد. این سیستم جدا از دبی بالا، روی همه تراکتورها قابل نصب است و وابسته به خروجی های هیدرولیک تراکتور نیست و البته مشخص است که قیمت بیل جلو تراکتور بیشتر از حالت بدون پمپ و … می شود.

لازم به ذکر است که برای بیل جلو تراکتور 475 فرگوسن، اگر نیاز باشد که بیل لودری بدون پمپ و شیر نصب شود و از سیستم هیدرولیک خود تراکتور استفاده شود، باید یک شیر زیر صندلی اضافه کرد تا تعداد خروجی های هیدرولیک به حد مورد نیاز برسد.

در این شکل اجزای یک بیل لودری تراکتوری چهار جک بازودار و اسامی قسمت های مختلف آن نشان داده شده است.(شکل۲)

انواع بیل لودری تراکتوری از یک شاسی برای اتصال به تراکتور، بازوهای اصلی (بوم)، باکت (بیل) که خاک یا مصالح داخل ان بار می شود، جک ها، شلنگ ها، شیر هیدرولیک (لیور یا تقسیم) که بوسیله ان بوم و باکت را کنترل می کنیم، پمپ هیدرولیک و مخزن روغن تشکیل شده است. پمپ های استفاده شده در فرانت لودرها، پمپ های پیستونی آکسیال می باشد که با کیفیت خوب در داخل کشور هم تولید می شود.انواع بیل لودری را می توان از جنبه های مختلف دسته بندی کرد:

از نظر تعداد جک، فرانت لودر ها به انواع سه جک و چهارجک تقسیم بندی می شوند. در تمام فرانت لودرها برای بالا و پایین رفتن بوم از دوجک استفاده می شود. اما باکت می تواند با یک یا دو جک بازوبسته شود. اگر فقط از یک جک استفاده شده باشد، با دوجک بوم مجموعا سه جک می شود و برای همین به ان ها فرانت لودر سه جک می گویند. اما اگر برای باکت از دوجک استفاده شده باشد، با دو جک بوم مجموعا چهارجک می شود و به ان فرانت لودر چهارجک می گویند.

نوع چهارجک خود به دو دسته ساده و بازودار(یا تعادلی) تقسیم می گردد. اگر پشت جک های باکت، بازو (اهرم) هایی نصب شده باشد، فرانت لودر بازودار نامیده می شود و اگر پشت جک ها مستقیما به بوم متصل باشند، ساده خواهند بود.

از جنبه ای دیگر، فرانت لودرها به انواع تک فشار و جفت فشار تقسیم بندی می شوند. در نوع تک فشار، بالا رفتن بوم، بوسیله نیروی هیدرولیک است اما پایین امدن ان توسط نیروی وزن انجام می شود. در این مدل، فقط یک طرف جک های بوم، شلنگ هیدرولیک وصل است و طرف دیگر جک فاقد شلنگ هیدرولیک خواهد بود.

در نوع جفت فشار، هم بالا رفتن بوم توسط نیروی هیدرولیک است و هم پایین امدن ان. در این مدل به هر دو طرف (سر و ته) جک های بوم شلنگ هیدرولیک وصل است(به هر جک دو شلنگ هیدرولیک متصل است) و بیل این توانایی را دارد که به سمت پایین هم نیرو وارد کند تا ان جا که می تواند چرخ های جلو تراکتور را از زمین بلند کند.

یک نمونه بیل لودری تراکتوری جفت فشار(هر جک بوم دارای دو شلنگ است) چهار جک نشان داده شده است. (شکل3)

و در نهایت قابل ذکر است که ابعاد شاسی و جای سوراخ های پیچ روی شاسی اکثر تراکتورها با هم متفاوت است و از ان جا که شاسی فرانت لودر به شاسی تراکتور متصل می گردد، برای هر تراکتور باید فرانت لودر مخصوص خود طراحی گردد.

تفاوت فرانت لودر 3جک و 4جک

بارزترین تفاوت بین فرانت لودر 3جک و 4جک، تعداد جک های آن هاست. جک های موجود در فرانت لودر مربوط به بوم و باکت است. تمام بوم ها 2 جک دارند، اما باکت ممکن است یک یا دو جک داشته باشد. اگر یک جک داشته باشد، با دوجک بوم، جمعا سه جک خواهد شد و به ان فرانت لودر 3جک می گویند، و اگر باکت دوجک داشته باشد، با دوجک بوم، جمعا 4جک خواهد شد و فرانت لودر، 4جک نامیده می شود.

یک بیل لودری ساده سه جک را که باکت آن یک جک دارد نشان می دهد.(شکل4)

اما تاثیر این تفاوت در کجاست؟

در نوع سه جک، بخاطر اینکه باکت یک جک دارد، برای بازوبسته شدن جک آن، روغن کمتری در مقایسه با دوجک(در نوع 4جک) نیاز است، بنابراین با سرعت بیشتری بازوبسته خواهد شد. وجود دوجک برای باکت در نوع 4جک، حجم روغن بیشتر، و طبیعتا زمان بیشتری برای بازوبسته شدن جک نیاز خواهد داشت و سرعت بازوبسته شدن باکت کمتر خواهد بود.

اما به همین نسبت که سرعت باکت 4جک، کمتر از نوع 3جک است، قدرت آن بیشتر است. برای همین برای کارهای سنگین تر، فرانت لودر 4جک روی تراکتور می بندند. بدیهی است که برای کارهای سنگین تر از تراکتور قوی تر استفاده می شود و بهتر است تراکتور جفت دیفرانسیل باشد.

در نوع 3جک به دلیل اینکه نیروی جک به یک نقطه (آن هم به وسط باکت) وارد می شود، احتمال کج شدن باکت در صورت وارد اوردن فشار زیاد، وجود دارد، اما در نوع 4جک، چون دوجک در دو نقطه به باکت نیرو وارد می کنند، فشار تقسیم شده و احتمال کج شدن باکت بسیار کمتر است.

تفاوت فرانت لودر تک فشار و جفت فشار

باز و بسته شدن یک جک هیدرولیک می تواند بوسیله نیروی روغن باشد . یعنی برای باز شدن جک، روغن از یک طرف ان وارد می شود و جک را باز می کند، و برای بسته شدن جک، روغن از طرف دیگر وارد جک می شود و جک را جمع می کند. به این نوع جک، دوطرفه می گویند که در اصطلاح عامیانه، جفت فشار هم نامیده می شود. وقتی از این نوع جک برای بوم فرانت لودر استفاده شود، به فرانت لودر، جفت فشار می گویند. کارایی این نوع جک در فرانت لودرها این است که فرانت لودر می تواند به سمت زمین هم نیرو وارد کند و به این طریق مقداری از خاک روی زمین را بکند. نشانه این نوع جک ها این است که به هر جک دو شلنگ وصل شده است و وقتی لیور فرانت لودر را در جهت پایین امدن بوم نگه داریم، فرانت لودر می تواند چرخ های جلو تراکتور را از زمین بلند کند.

یک بیل لودری جفت فشار، در حالتی که چرخ های جلوی تراکتور از زمین بلند شده است.(شکل5)

در طرف مقابل جک های یک طرفه را داریم. به این صورت که باز شدن جک توسط نیروی روغن انجام می شود، اما جمع شدن جک با نیرویی غیر از نیروی روغن انجام می گردد. این نیرو می تواند نیروی وزن وارد شده روی جک باشد، نیروی فنر باشد و یا هرچیز دیگر. به این نوع جک در اصطلاح عامیانه تک فشار می گویند و وقتی از این جک برای بوم فرانت لودر استفاده شود، به فرانت لودر هم تک فشار می گویند. در فرانت لودر تک فشار، بالا رفتن بوم توسط نیروی روغن و پایین امدن ان با نیروی وزن بیل انجام می شود. این نوع فرانت لودر به طرف زمین هیچ نیرویی نمی تواند وارد کند. نشانه این نوع فرانت لودرها این است که روی جک های بوم، یک شلنگ وصل می شود.

تفاوت فرانت لودر بازودار تعادلی و ساده

در فرانت لودرهای ساده (شکل 4)، اگر باکت را پر از خاک کنیم و بعد بوم را تا بالا ببریم، مقداری از خاک داخل باکت، روی اتاق یا راننده می ریزد. در این مواقع، راننده باید حین بالا اوردن بوم، زاویه باکت را تنظیم کند و اجازه ندهد خاک داخل باکت بریزد. جک های باکت این نوع از فرانت لودرها مستقیما به بوم متصل شده است.

اما در فرانت لودرهای بازودار (شکل 2)، این مشکل مرتفع گردیده است. دو واسطه که به آن ها بازو هم می گویند، به انتهای جک های باکت وصل شده اند و سر دیگرآن ها به پایه هایی روی شاسی متصل گردیده اند. این بازوها باعث می شوند با بالا امدن بوم، باکت هر زاویه ای که نسبت به زمین داشته، ثابت بماند. این موضوع مانع ریختن خاک داخل باکت، در زمان بالا امدن بوم می گردد.