کارنده ها

کارنده ها دستگاه هایی هستند که برای کشت محصولات مختلف استفاده می شوند. کارنده ها معمولا ابعاد بزرگی دارند و برای همین بیشتر برای تراکتورهای زراعی طراحی می شوند که در انواع سوار، نیمه کششی و کششی وجود دارند. کارنده ها در دسته ادوات و تجهیزات کشاورزی و باغبانی قرار می گیرند.

هدف از استفاده از اکثر کارنده ها به جز بذرپاش ها، این است که بذرها را به طور یکنواخت روی زمین یا روی ردیف و یا پشته ها قرار دهند. برای انجام این کار به طور مطلوب، کارنده باید اعمال زیر را انجام دهد:

شیاری در خاک باز کند.

بذر را به اندازه مناسب و لازم برای کشت آماده کند.

بذر را در خاک قرار دهد.

روی بذر را بپوشاند.

بستر بذر را فشرده کند.

باز کردن شیاری در خاک؛ به منطور جوانه زنی کافی، اغلب بذرها باید در زیر سطح خاک قرار بگیرند. بدین ترتیب کارنده باید مکانیسمی برای بازکردن خاک داشته باشد. چنین وسیله ای شیار بازکن می باشد. شیار بازکن باید شیار بذر را در عمقی مناسب در شرایط مختلف خاک باز کنند. اگر بذر بیش از اندازه سطحی یا عمیق کشت شود، ممکن است سبز نگردد.

اندازه گیری بذر؛ در موقع کشت بذر اکثر محصولات، میزان کنترل شده بذری که کشت می شود، مانند تعداد بذر در هکتار یا کیلوگرم در هکتار، برای بدست آوردن حداکثر محصول مورد نظر است.

قرار دادن بذر در خاک؛ در خاک هایی که دارای شرایط یکنواختی نیستند، کارنده باید بذرها را در عمقی یکسان قرار دهد. شیار بازکن یک خطی کار غلات در شکل 1 نشان داده شده است. تحت فشار نیروی فنر، شیار بازکن ضمن عبور از قسمت های ناهموار زمین، بذرها را در عمقی مطلوب و یکسان قرار می دهد.

شکل۱

مشکل دیگر قرار دادن بذر در خاک در رابطه با سایر بذرها یا کود شیمیایی می باشد. چنانچه بذرها در تماس مستقیم با کود شیمیایی زیاد قرار بگیرند، ممکن است جوانه نزنند، بنابراین در ماشین هایی که هم بذر و هم کود را در زمین قرار می دهند، باید طوری این عمل انجام شود تا بذر و کود در تماس مستقیم با هم قرار نگیرند.

فشردن بستر بذر؛ یک نوع وسیله محکم کننده که بستر بذر را در اطراف بذر محکم می کند و بدین ترتیب امکان تشکیل سله بر روی بذر را  کاهش می دهد. در شکل 2، بعضی چرخ های فشار دهنده که در خطی کارها مورد استفاده قرار میگیرد نشان داده شده است. انواع نازک برای بذرکاری در بهار که معمولا بذرها در ردیف های نازک کشت می شوند و چرخ های عریض تر برای بذر کاری در پاییز توصیه می شود.

شکل۲

انواع خطی کارها

• خطی کارها با چرخ های انتهایی. دارای دو چرخ در دو طرف خطی کار هستند که خطی کار را حمل می کنند و موزع ها را به حرکت درمی آورند. در این نوع، چرخ ها فشار دهنده نیستند.
• خطی کارهای با چرخ های فشاردهنده. در این نوع دارای چند گروه چرخ فشاردهنده می باشند که در عقب خطی کار تعبیه شده اند. چرخ های فشاردهنده، خاک روی بذرها را می فشارند، موزع ها را به حرکت در می آورند و تکیه گاهی برای عقب خطی کار محسوب می شوند.

خطی کار ممکن است به صورت خطی کار ساده که فقط دارای مخزن بذر است یا به صورت خطی کار توأم که دارای مخزن بذر و کودشیمیایی است عرضه شوند .

شیاربازکن های بعضی از خطی کارها که فواصل بین ردیف های کشت در آنها کم است به صورت زیگزاگ قرار میگیرند. این وضعیت موجب عبور بهتر خاشاک از بین شیاربازکن ها می شود.

ساختمان خطی کارهای غلات

قسمت های مهم یک خطی کار غلات عبارتند از (شکل 3)

• مخزن بذر
• موزع ها
• لوله های سقوط- در زیر هر یک از موزع ها قرار دارند و انتهای آن به بالای شیاربازکن متصل می شود.
• شیار بازکن ها- دو نوع بشقابی و بیلچه ای وجود دارند.
• وسایل پوشاننده بذر- البته بعضی از خطی کار ها پوشاننده را ندارند ولی طرز کار دستگاه طوری است که پس از قرار گرفتن بذر در خاک، خاک دوباره در داخل شیار ریخته و روی بذر را می پوشانند. معمولترین نوع پوشاننده پوشاننده زنجیری است.
• چرخ ها- یکی از انواع چرخ های خطی کار، چرخ های فشاردهنده هستند که خاک روی بذر را فشرده می کنند تا تماس خوبی بین بذر و خاک ایجاد شود .
• علامت گذارها یا مارکرها- برای اینکه تمام سطح مزرعه کشت شود یا قسمتی دوباره کشت نشود، از مارکر استفاده می شود.
• وسایل انتقال حرکت ( مثل محورها، چرخدنده ها و زنجیرها)

شکل۳

مخزن بذر

در صورتی که مخزن کود هم داشته باشد باید مخزن کود در عقب و مخزن بذر در جلو قرار بگیرد تا مخزن کود آسانتر پر شود .

  موزع ها

  دو نوع موزع وجود دارد که عبارتست از استوانه شیار دار و موزع های دوتایی. موزع شیار دار متداول ترین نوع در خطی کارهای غلات می باشد. موزع شیاردار از یک غلطک شیاردار موزع (چرخ شیاردار) که در داخل پیاله ای قرار دارد و می چرخد، یک مسدود کننده ثابت، یک دریچه موطع قابل تنظیم و یک اهرم دریچه موزع تشکیل شده است. برای هر شیار بازکن یک موزع شیاردار و یک پیاله وحود دارد. تمام غلطک های شیار دار روی یک محور مشترک می چرخند. پیاله ها به زیر مخزن پیچ شده اند و داخل پیاله ها همیشه پر از بذر است. حرکت محور مشترک موزع ها به وسیله چند چرخ دنده یا چرخ دنده و زنجیر از چرخ های خود خطی کار تأمین میگردد. با چرخش غلطک شیار دار موزع، شیارها بذرهای خود را به داخل لوله سقوط میریزند (شکل 4)

شکل۴