بی خاکورزی
مقدمه
کشاورزی یکی از سیستم هایی است که خود از زیر سیستم های متعددی تشکیل شده است. در کشاورزی به نوعی همه اجزا در هم تنیده هستند و تاثیرات بزرگی روی هم میگذارند. به هیچ عنوان نمیتوان بخش های مختلف کشاورزی را به طور جداگانه مورد مطالعه قرار داد بدون اینکه به بخش های دیگر توجه داشت.
بحثی بر سیستم ها در کشاورزی
بخش های مختلف کشاورزی شامل آبیاری، ماشین آلات و ادوات کشاورزی، زراعت و ارقام مختلف محصولات، کود و مصرف سموم، خاک و خاکشناسی و … می باشد. هر کدام از این بخش ها حتی خود به زیر شاخه های تبدیل می شوند که وظایف مختلفی را انجام میدهند. علم آبیاری به اجرای رو شهاب مختلف آبیاری از قبیل غرقابی، قطره ای و بارانی و ادوات و تجهیزات مختلف مرتبط با آن می پردازد. زهکشی خاک و روشهای انتقال آب هم به این حوزه مربوط می شود. علم خاک شناسی به ویژگی مختلف و حتی جنس خاک، نگهداری و حفظ خاک و شرایط مختلف آن و انواع خاک ها می پر دازد، علم ماشین آلات و ادوات کشاورزی به تولید و طراحی ادوات مختلف خاکورزی، کاشت و داشت و برداشت می پردازد. البته در این شاخه از مهندسی کشاورزی به روش های مختلف تامین انرژی برای مصارف کشاورزی، مدیریت ماشین های کشاورزی و مسایل مرتبط با آنها پرداخته می شود. در رشتههای گیاهپزشکی و گیاهشناسی به شناسایی یا تولید انواع سموم و کود ها برای حفظ گیاهان در برابر آفات و قارچ ها بیماریها و کودهای مختلف برای رشد و تقویت گیاه تمرکز می شود. در رشته زراعت هم به گونه های مختلف بذور و گیاهان، شرایط محیطی برای رشد آنها، نیازهای انرژیک و تغذیه ای گیاه و زراعت تمرکز میشود. در این رشته در عصر جدیدتر به صورت خاص روز بذور کار می شود تا ویژگی های مثبت بذور و دوام و مقاومت آنها را برای شرایط مختلف تقویت کنند.
ابعاد بی خاکورزی
بخش های مختلف کشاورزی را نمی توان جدا از هم در نظر گرفت و اگر نیاز به تغییر در یک بخش بود باید این تغییرات و تحولات یا در نظر گرفتن دیگر بخش ها و شرایط لازم برای اعمال آنها باشد. به طور خاص یکی از این موضوعات که مورد اشاره این مقاله می باشد و می تواند به وضوح سیستمی بودن کشاورزی را نشان دهد، روش بی خاکورزی در آماده سازی خاک می شود. بی خاکورزی یک روش و متد است که نسبت جدید تر از دیگر روش های خاکورزی می باشد. در این روش بدون استفاده از ادوات خاکورزی به صورت مستقیم اقدام به کشت می شود. به همین دلیل به این روش کشت مستقیم هم گفته می شود. همانطور که مشخص است که در این روش، کشت و ادوات مناسب برای کشت که بتواند در زمین شخم نخورده که اغلب سخت و خشک هستند، از موارد اصلی است. بعد از کشت در این نوع زمین ها استفاده از سموم مختلف و به خصوص علف کش ها ضروری تر و به مقدار و نوسان بیشتر باید مصرف شود. آبیاری این نوع زمین ها معمولا باید یا دیم باشد و یا به صورت آبیاری بارانی و نمی توان از روش های دیگر آبیاری استفاده کرد. حتی نوع محصولاتی که در این نوع کشت استفاده می شود شامل یک سری محصولات نسبتا محدود می شود و همه محصولات را نمی توان با آن کشت کرد. نوع تراکتور مورد نیاز، مقدار بذر مورد نیاز و دیگر موارد هم می برای این نوع کشت به نوعی خاص می شود. بنابراین همانطور که گفته شد، اجزای مختلف سیستم کشاورزی در ارتباط با یکدیگر با هم در فعالیت هستند، بر هم اثرگذارند و تغییر در یکی منجر به تغییر در دیگری می شود. در واقع کشت بی خاکورزی را به عنوان یک مثال مطرح کردیم به عنوان شاهدی بر سیستمی بودن کشاورزی و ارتباط متقابل و اثرپذیری اجزای گوناگون آن بر هم، بیان کردیم. البته در ادامه ویژگی های بیشتری از کشت بی خاکورزی بیان می شود که به صورت خاص این مطلب و این موضوع و جنبه های مختلف آن برای کشاورزان عزیز باز شود.
کشاورزی بی خاکورزی چیست؟
زمین هر سال تقریباً 23 میلیارد تن خاک حاصلخیز را از دست می دهد. با این سرعت، تمام خاک حاصلخیز ظرف 150 سال از بین خواهد رفت، مگر اینکه کشاورزان به روشهایی روی آورند که مواد آلی خاک را بازسازی و بسازند، که جزء ضروری حاصلخیزی خاک است.
بسیاری از شیوه های کشاورزی صنعتی برای حاصلخیزی خاک کشنده هستند، از جمله جنگل زدایی و سوزاندن جنگل ها و استفاده بیش از حد از کودهای مصنوعی و سایر مواد شیمیایی سمی. یکی از بزرگترین عواملی که در تخریب خاک نقش دارد، روش معمول خاکورزی خاک است. خوشبختانه، تعداد فزایندهای از کشاورزان اهمیت حفظ و بهبود خاک خود را با اتخاذ روشهای بدون خاکورزی درک میکنند.
اختراع گاوآهن – پیشرفت یا مشکل؟
کشاورزی بدون خاکورزی چیز جدیدی نیست. از 10000 سال پیش استفاده می شد. اما با بهبود طرحهای گاوآهن و روشهای تولید در طول انقلاب کشاورزی اروپا در قرن 18 و اوایل قرن 19، شخمزنی به طور فزایندهای رایج شد. کشاورزان این روش را اتخاذ کردند زیرا به آنها اجازه می داد بذرهای بیشتری بکارند در حالی که تلاش کمتری می کردند.
خاک ورزی شامل برگرداندن 20 تا 30 سانتیمتر اول خاک قبل از کاشت محصولات جدید است. این عمل با بقایای محصولات سطحی، کود حیوانی و علفهای هرز در اعماق مزرعه کار می کند و آن را با خاک مخلوط می کند. همچنین خاک را تهویه و گرم می کند. چیز خوبی به نظر می رسد، اما متأسفانه، در درازمدت، زراعت به این سبک بیش از آنکه فایده داشته باشد، ضرر دارد. در اینجا دلایل آن آورده می شود.
خاک ورزی باعث سست شدن و حذف هر گونه ماده گیاهی پوشاننده خاک می شود و آن را خالی می گذارد. خاک لخت، به ویژه خاکی که دارای کمبود مواد آلی غنی است، بیشتر در معرض فرسایش باد و آب است. به این موضوع فکر کنید: خاک دست نخورده شبیه یک اسفنج است که توسط ساختار پیچیده ای از ذرات مختلف خاک و کانال های ایجاد شده توسط ریشه ها و موجودات خاک در کنار هم قرار گرفته است. وقتی خاک در اثر خاکورزی بهم خورده می شود، ساختار آن کمتر قادر به جذب و نفوذ آب و مواد مغذی می شود.
خاکورزی همچنین میلیونها میکروب و حشره را که بیولوژی خاک سالم را تشکیل میدهند، جابجا میکند و/یا میکشد. استفاده طولانیمدت از خاکورزی عمیق میتواند خاک سالم را به یک محیط رشد بیجان و وابسته به ورودیهای شیمیایی برای بهرهوری تبدیل کند.
مزایای کشاورزی بدون خاکورزی
از منظر خاک، مزایای کشاورزی بدون خاکورزی بسیار بیشتر از سیستم های مبتنی بر خاکورزی است. روشهای بدون خاکورزی به ساختار خاک اجازه میدهد دستنخورده بماند و همچنین با باقی گذاشتن بقایای محصول روی سطح خاک از خاک محافظت میکند. بهبود ساختار خاک و پوشش خاک، توانایی خاک را برای جذب و نفوذ آب افزایش می دهد که به نوبه خود فرسایش و رواناب خاک را کاهش می دهد و از ورود آلودگی به منابع آبی مجاور جلوگیری می کند.
روشهای بدون خاکورزی همچنین تبخیر را کاهش میدهد، که نه تنها به معنای جذب بهتر آب باران است، بلکه راندمان آبیاری را نیز افزایش میدهد و در نهایت منجر به عملکرد بالاتر، به ویژه در هوای گرم و خشک میشود.
میکروارگانیسمهای خاک، قارچها و باکتریها که برای سلامت خاک حیاتی هستند نیز از روشهای بدون خاکورزی بهره میبرند. هنگامی که خاک دست نخورده باقی بماند، موجودات مفید خاک می توانند جوامع خود را ایجاد کرده و از مواد آلی خاک تغذیه کنند. بیوم خاک سالم برای چرخه مواد مغذی و سرکوب بیماری های گیاهی مهم است. همانطور که مواد آلی خاک بهبود می یابد، ساختار داخلی خاک نیز بهبود می یابد – ظرفیت خاک برای رشد محصولات با مواد مغذی بیشتر افزایش می یابد.
واضح است که اتخاذ روشهای بی خاکورزی برای خاک خوب است. اما چه سودی برای کشاورز دارد؟ به یاد داشته باشید، کشت و زرع رایج شد زیرا به این معنی بود که کشاورزان می توانستند بذرهای بیشتری را سریعتر بکارند. ادوات مدرن تراکتوری در بی خاکورزی به کشاورزان این امکان را می دهد که بذرها را سریعتر و ارزان تر از زمانی که مزارع خود را کشت می کردند بکارند. روشهای خاکورزی مرسوم، کشاورز را ملزم میکند که چندین بار از مزرعه عبور کند، ابتدا خاک را خاکورزی کند و سپس برای کاشت بذر بازگردد. بی خاک ورزی مرحله خاک ورزی را حذف می کند و در نتیجه باعث صرفه جویی در وقت و هزینه کشاورز می شود. بر اساس گزارشی که در ساینتیفیک آمریکا منتشر شده است، این امر هزینه سوخت را 50 تا 80 درصد و نیروی کار را 30 تا 50 درصد کاهش می دهد.
انواع روش های بی خاکورزی
یکی از تصورات غلط رایج در مورد کشاورزی بدون خاکورزی این است که کشاورزان تنها در صورتی می توانند از این روش استفاده کنند که محصولات دستکاری شده ژنتیکی (GMO) را که مستلزم استفاده از علف کش است، پرورش دهند. برای رفع این سردرگمی، درک این نکته مهم است که دو نوع کشاورزی بدون خاکورزی وجود دارد: معمولی و ارگانیک.
در کشاورزی بدون خاکورزی معمولی، کشاورزان از علف کش ها برای مدیریت علف های هرز قبل و بعد از کاشت بذر استفاده می کنند. میزان علفکشهای مورد استفاده در این روش حتی بیشتر از مقدار مصرفی در کشاورزی مبتنی بر خاکورزی است که باعث تهدید محیطزیست و سلامت انسان میشود.
کشاورزی بدون خاکورزی ارگانیک از روش های مختلفی برای مدیریت علف های هرز و کاهش یا حذف خاک ورزی بدون استفاده از علف کش های شیمیایی استفاده می کند. این روشها شامل محصولات پوششی، تناوب زراعی، دامهای آزاد و وسایل تراکتوری مانند کولتیواتورها، که کشاورزان میتوانند از آن برای مبارزه با علفهای هرز استفاده کنند که میتواند در یک پاس حرکتی تراکتور علف های هرز را از بین بببرند.
کشاورزی بدون خاکورزی ارگانیک به تنهایی یک راه حل همه جانبه برای بحران خاک در جهان نیست. اما این یکی از چندین روش مهم است که ما را به سمت یک مدل کشاورزی احیاکننده سوق می دهد که برای سلامت انسان و محیط زیست بهتر است.