ادوات کاشت و داشت برنج
برنج به عنوان یک از انواع غلات شناخته می شود. با توجه به اینکه گونه های از برنج در دنیا به عنوان برنج وحشی شناخته می شوند و استفاده کمتری برای انشان دارد، برنج اهلی پرمصرف ترین غذای اصلی برای بیش از نیمی از جمعیت انسانی جهان است به ویژه در آسیا و آفریقا. این کالا پس از نیشکر و ذرت، سومین کالای کشاورزی در جهان است. از آنجایی که بخش های قابل توجهی از محصولات نیشکر و ذرت برای اهدافی غیر از مصرف انسان استفاده می شود، برنج مهمترین محصول غذایی از نظر تغذیه و کالری دریافتی انسان است و بیش از یک پنجم کالری مصرفی انسان در سراسر جهان را تامین می کند.
گیاه برنج می تواند تا ارتفاع 1 تا 1.8 متر رشد کند، گاهی اوقات بسته به تنوع و حاصلخیزی خاک، این ارتفاع بیشتر می شود. برگ های بلند و باریکی به طول 50 تا 100 سانتی متر و عرض 2 تا 2.5 سانتی متر دارد.
برنج یک محصول از خانواده غلات است. برنج به عنوان یک محصول گرمسیری می تواند در دو فصل متمایز (خشک و مرطوب) سال کشت شود به شرطی که رطوبت در دسترس محصول باشد.
آماده سازی زمین برای محصولات زراعی مهمترین وظیفه در فرآیند کشت برای هر محصول و مخصوصا برنج است. روشهای مختلف آمادهسازی زمین و ادوات و ماشین آلات مختلف آمادهسازی زمین که برای محصول برنج استفاده می شود در ادامه ذکر می گردد.
از آنجایی که برنج و گندم دو محصول مهم در ایران هستند که به ترتیب برای فصل تابستان و پاییز کشت می شوند، تولید بالایی را برای رفع نیاز جمعیت ایران فراهم می کند. تحت عنوان ادوات کاشت و داشت برنج که موضوع اصلی این مقاله می باشد در اینجا قصد داریم تجهیزات مورد نیاز برای آماده سازی زمین برای محصول برنج را مورد بحث قرار دهیم. در ابتدا به یک سوال پاسخ داده می شود؛ که،
چرا آماده سازی زمین / تسطیح زمین برای کشت برنج ضروری است؟
دلایل زیادی برای خاکورزی و آماده سازی زمین وجود دارد که به بعضی از آنها اشاره می شود.
• برای افزایش اثربخشی استفاده از آب با حفظ عمق کم آب و افزایش راندمان آبیاری
• برای استفاده بهتر از انواع کودها و رسیدگی بیشتر به محصول
• برای تخلیه کامل آب و زهکشی زمین
• برای انتشار یکنواخت اکسیژن و رسیدن اکسیژن به ریشه محصول
• برای ریزکردن و کاهش اندازه ذرات خاک
• تماس بیشتر بذر با خاک
• از بین بردن برخی آفات مثل قارچ ها و …
ادوات خاکورزی اولیه برای کشت محصول برنج
گاوآهن بشقابی
از گاوآهن بشقابی برای خاکورزی با عمق مورد نیاز 10-15 سانتی متر در مزرعه استفاده می شود. شخم کمک می کند تا خاک زودتر خشک شود، کلش ها و علف های هرز از ریشه کنده شوند، خاشاک و بقایای گیاهی در زیر خاک دفن شوند و یک خاک تازه را با حداکثر جذب رطوبت و باران و نزولات جوی در اختیار کشاورزان قرار می دهند.
با توجه به عرض کار ادوات تراکتورها با توان های مختلفی مورد نیاز هستند که با توجه به تراکتورهای موجود در کشور که بین 45 تا 120 اسب بخار به طور معمول توان تولید می کنند ادوات مناسب انتخاب می شوند. البته گاوآهن های بشقابی تقریبا در ایران منسوخ شده اند و دیگر مورد استفاده قرار نمیگیرند. البته از جمله دلایل حذف گاوآهنهای بشقابی از چرخه ادواتی کشور می توان به گران قیمت تر بودن آنها و استهلاک بیشتر اشاره کرد.
گاوآهن برگرداندار
از گاوآهن برگرداندار مطالب زیادی در مقالات قبلی بیان شده است که برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به آنها مراجعه کنید. استفاده از گاوآهن در کشت برنج یا هر محصول دیگری با هم تفاوتی ندارد و گاوآهن به یک شکل استفاده شده و از یک نوع می باشد. فقط یکی از مهمترین نکاتی که باید در هنگام کار با گاوآهن مورد توجه قرار گیرد این است که اگر گاوآهن به درستی تنظیم نشده باشد، شروع به کشیدن تراکتور به یک طرف می کند. مهمترین تنظیم گاوآهن تراز طولی و عرضی آن می باشد که باید به درستی انجام شود.
تجهیزات خاکورزی ثانویه برای کشت برنج
در ادامه ادوات کاشت و داشت برنج به ادوات خاکورزی ثانویه میرسیم. عملیات خاکورزی ثانویه شامل قسمت های مختلف می شود و خود به عملیات های جزئی تر تقسیم می شود که در کشت برنج هم مورد توجه قرار می گیرد. همه عملیات های کلوخ خرد کنی، صاف کردن سطح خاک یا لولرزنی، کرت بندی و جوی کشی زمین در دسته عملیات های ثانویه خاکورزی تقسیم می شود که پس از آنها زمین برای کشت بذر آماده می شود. ادوات مختلفی در خاکورزی ثانویه مورد استفاده قرار می گیرد که می توان به دیسک های کشاورزی، انواع روتیواتورها، لولرها، مرزکش، نهرکن، کولتیواتور و … اشاره کرد.
دیسک های کشاورزی
دیسک ها یکی از متداولترین ادوات خاکورزی هستند که علاوه بر آنکه استفاده اصلی آنها در خاکورزی ثانویه می باشد، در صورتی که دیسک سنگین باشد و پره های با قطر بالایی داشته باشد، می توان برای خاکورزی اولیه هم به کار برود و به جای گاوآهن در خاکورزی و شخم استفاده بشود.
روتیواتور
روتیواتورها ادواتی هستند که برای خاکورزی اولیه و ثانویه برای کشت خاک استفاده می شوند. آنها از یک سری تیغه دوار استفاده می کنند که علف های هرز را از بین می برد، تراکم و فشردگی خاک را در عمق کم بین می برد و بقایای گیاهی را با خاک مخلوط می کند. این ادوات کشاورزی بسیار قدرتمند است و برای تهیه بستر بذر استفاده می شود. خاک سطحی را به ذرات ریزی تبدیل می کنند که برای مخصوصا برای کشت بذرهای ریز مناسب می باشند.
با توجه به اینکه انواع روتیواتورها در بازار رایج هستند، روتیواتورهای ثابت بیشتر در مزارع و کشت برنج رایج هستند. یکی از کاربردهای روتیواتورها در برنجکاری برای مخلوط کردن خاک و آب قبل از نشاکاری می باشد که این کاربرد خاص کشت برنج می باشد که روتیواتور با حرکت خود در زمین و سبک کاری تیغه های خود به خوبی خاک و آب مخلوط می کند و یک سطح نرم را فراهم می کند تا نشاهای برنج به خوبی و با استحکام درون خاک قرار بگیرند.
مرزکش
یکی از ادواتی که در تهیه زمین در مزارع برنج مورد استفاده قرار می گیرد و نقش آن به خوبی مشخص است، مرزکش ها هستند که برای کرت بندی و تقسیم بندی زمین استفاده می شوند. کرت ها قسمت هایی از زمین هستند که قرار است با هم آبیاری شوند. مرزکش ها از لحاظ ساختاری و اجزا از شاسی دو بشقاب که رو به روی هم قرار گرفته اند و پایه ها تشکیل شده اند. با توجه به وزنی که کل مرزکش دارد بشقابها در زمین فرو میروند و تراکتور آنها را به دنبال خود می کشد. با کشیده شدن به دنبال تراکتور و نفوذ پره ها به داخل خاک و چرخش پره ها، خاک به فضای بین بشقاب ها یا پره ها ریخته می شود و در نتیجه یک پشته یا مرز ایجاد می شود.
ادوات کاشت برنج- نشاءکارها
یکی از مهمترین ادوات کاشت و داشت برنج، نشاءکارها هستند که با نظم و دقت خاصی اقدام با کاشت نشاء می کنند. البته نشاء کارها یک سیر تکاملی را طی کردند و از ادواتی که طرز کار ساده داشته و دقت پایینتری برخوردار بودند که صرفا کاشت نشاء را راحت تر می کردند به ادواتی با سرعت و دقت بالا و با کیفیت تبدیل شده اند که در کشاورزی های به روزتر مورد استفاده قرار می گیرند. البته مهمترین عامل در استفاده از ادوات و به خصوص نشاءکارها را سطح زیرکشت تعیین می کند چرا که در سطح کوچک خرید نشاءکار به صرفه نیست و به صورت دستی کشت می شود. ضمن اینکه می توان از نشاءکارهای کرایه ای هم استفاده کرد. نکته ای دیگر که در بهره برداری از نشاکارها مد نظر است آنکه خزانه نشا هم از ابتدا باید در سینی های مرتبط و مخصوص نشاکار پرورش پیدا کند تا کشت آنها به صورت مکانیزه به راحتی انجام بگیرد. این مطلب اهمیت این موضوع را نشان می دهد که باید به ادوات کشاورزی و مکانیزاسیون با یک دید سیستمی نگریسته شود تا همه اجزا در کنار هم و هماهنگ با هم کار کنند و بتوان به بهره وری حداکثری دست یافت.
ادوات داشت برنج
مهمترین ادوات داشت برنج سمپاش ها هستند که در محصولات دیگر هم به همین ترتیب می باشد. انواع سمپاش ها در مرحله رشد برنج قابل استفاده هستند. از سمپاش های شیلنگی گرفته تا پهپادهای سمپاش در مزارع کشت برنج به کار گفته می شوند.
پهپادهای سمپاش
پهپادهای سمپاش یکی از ادوات سمپاشی خاص هستند که با رشد قابل توجهی از نظر کاربرد در کشاورزی مواجه شده است. پهپادها بدون اینکه زمین و یا محصول را خراب کنند در یک ارتفاعی از محصول به پرواز درآمده که و شروع به سمپاشی می کنند. ویژگی ممتاز دیگر پهپادها علاوه بر کاهش آسیب به محصول، سرعت و بازده کاری آنها می باشد. با استفاده از پهپاد ها به طور معمول یک هکتار از زمین در طی ده دقیقه سمپاشی می شود که رکورد قابل توجهی می باشد. پهپاد سم را با غلظت بیشتری می پاشند و آب کمتری با آن مخلوط می شود. یکی از مهمترین مزیت های پهپادهای سمپاش که باعث استفاده بیشتر آن در کشت برنج می شود آن است که با توجه به اینکه بسیاری از مزارع و شالیزارهای برنج در کوهپایه ها و به صورت پلکانی کشت می شوند که تراکتور به خوبی نمی تواند حرکت کند، این پهپادها هستند که نقش خود را ایفا می کنند و با به پرواز درآمدن در کوهپایه ها انواع شالیزارهای برنج را سمپاشی می کنند.