خاکورزی یکی از پر هزینه و انرژی بر ترین موارد در استفاده ادوات در کشاورزی می باشد. خاکورزی چون با خاک سر و کار دارد، راز پر انرژی و سنگین بودن آن‌هم در همین موضوع نهفته است. خاک به دلیل ترکیباتی که دارد برای جا به جا کردن و کندن آن انرژی بالایی نیاز دارد. موارد متعددی البته در ویژگی های فیزیکی خاک تاثیر گذار می‌باشد. این موارد شامل جنس خاک، رطوبت خاک، تخلخل خاک، ترکیبات آن و غیره می باشد.
اگر بخواهیم در رابطه با شرایط خاک در خاکورزی مطالبی ارایه شود باید بیان کرد که خاک هر چه دارای رس بیشتری باشد سنگین تر است و در مقابل هر چه خاک شنی تر باشد، خاک سبک‌تری را تشکیل می دهد. البته مشخص است که عموما خاک ترکیبی از این دو مورد می‌باشد و به میزانی که رس آن بیشتر باشد خاک سنگین تر و به میزانی که شن آن بیشتر باشد سبک‌تر است. این شن و رس هم در اصل مربوط به اندازه های ذرات آنها می باشد. ذرات رس از نظر قطر و ابعاد ریزتر و کوچک‌تری دارند و ذرات شن درشت تر هستند. وقتی ذرات ریز تر می شوند تخلخل و فضای خالی بین آنها کمتر می شود و در نتیجه در یک حجم برابر، وزن بیشتری را به خود اختصاص می دهند و به قول علمی تر چگالی ظاهری بیشتری پیدا می کنند. پس تا اینجا یکی از عوامل و دلیل آن بر سنگینی خاک مشخص شد و دوباره تاکید می‌گردد که خاک های کشاورزی اگر قابل کشت باشند عموما باید ترکیبی از این دو نوع ذره باشد. یعنی خاک صرفا شنی یا فقط رسی قابل استفاده برای کشاورزی نمی‌باشد و آن خاکی قابلیت کشت بذر و پرورش محصول را دارد که ترکیبی از این نوع ذرات خاک باشد. معمولا خاک های با درصد رس بیشتر با شن بیشتر برای بعضی محصولات خاص مناسب هستند و برای هر نوع محصولی قابل استفاده نیستند.

همانطور که بیان شد عامل دیگر در سنگین شدن خاک میزان رطوبت آن است. رطوبت یکی از عوامل مهم تاثیر گذار بر خاکورزی می‌باشد. یعنی علاوه بر تأثیری که بر ادوات و‌ نوع خاکورزی و نتیجه آن دارد بر عملکرد تراکتور و میزان بازدهی مناسب که تراکتور باید داشته باشد هم تاثیر گذار است که توضیحات آن ارایه می شود. خوب خاک مرطوب به دلیل آبی که در حفره های و فضای خالی بین ذرات خاک دارد، سنگین تر است و به قوای چگال تر است. این سنگین بودن به معنای آن است که نیاز به توان و انرژی بیشتری برای جا به جا کردن آن وجود دارد. این موضوع به خودی خود کار با خاک مرطوب را از لحاظ عملیاتی سخت و سنگین می‌کند. مطلب بعد آن است که خاک مرطوب وقتی شخم هم زده شود با ادواتی مثل گاوآهن، زمین شخم خورده هم کیفیت خوبی ندارد و نیاز به عملیات های مختلف ثانویه برای آماده سازی آن دارد تا بالاخره برای کشت بذر مناسب شود. خود همین استفاده از ادوات بیشتر به معنی مصرف توان، وقت و هزینه های بیشتر می باشد. ذکر این نکته لازم است که رطوبت مناسب برای خاکورزی گاورو و حتی کمتر از آن است برای ادواتی مثل گاوآهن و چیزل. چیزل باید خاک خشک تر باشد و گاورو بیشتر برای گاوآهن مناسب است. رطوبت گاورو یک اصطلاح قدیمی در کشاورزی و بین کشاورزان است که از قدیم از گاو برای شخم استفاده می شده است حالتی بوده با راه رفتن گاو در زمین، خاک به پاهای یا سم های گاو نمی چسبیده است، خاک گاورو را اگر به قدر یک مشت در دست گرفته و فشرده کنیم بعد از باز کردن دست، به راحتی باز شده و ذرات آن بهم نمی چسبد. در زمین شخم خورده مرطوب، کلوخ های سخت و بزرگی تشکیل می شود که شکستن آن مگر با صرف انرژی و زمان بالا و آن هم نه در حد مطلوب، عاید می شود. مخصوصا این مورد برای خاک های رسی بیشتر است و خاک رسی حساسیت بیشتری به رطوبت دارد و در رطوبت بالا، کلوخ های بزرگتر و سخت تر است و شکست آن هم دشوارتر و با انرژی بالاتری همراه است.

مسأله دیگر رطوبت از نظر حر‌کت و نوع پیشروی تراکتور است. به طور قطع مشخص است که تراکتور در زمین های مرطوب قدرت پیشروی کمی دارد و نمی تواند خوب حرکت کند. در نتیجه باید توان بیشتری را برای کشش ادوات مصرف کند. خام مرطوب موجب لغزش و بکسوات بیشتر تراکتور هم می شود و این موضوع هم به کارایی پایین تر تراکتور در خاک مرطوب موجب می شود. علاوه بر اینها حرکت تراکتور در خاک مرطوب، فشردگی خاک را تشدید می کند و خاک در محل رد لاستیک ها، فشردگی بیشتری پیدا می‌کند. البته بعضا مواردی است که نسبتا در موارد خاص مطرح می شود کشاورزان اقدام به شخم در زمین های مرطوب و یخ زده در زمستان می کنند که به شخم زمستانه هم معروف است. در این مورد که به صورت محدود اجرا می شود وقتی که خاک دارای آفات مختلف و قارچ و حشرات و دیگر موارد است با یک شخم در خاک یخ زده از دید خاک شناسی و گیاه پزشکی تا حد خوبی می توان بر آفات خاک غلبه کرد و آفاتی را که در زمستان گذرانی هستند از بین برد و مانع انتقال آنها به فصل کشت و بهار شد. البته برای اجرای این عملیات حتما با متخصصان مربوطه، مشورت شده و بعد از اطمینان کامل از جوانب کار اقدام به شخم زنی نمود. یک مورد دیگر از قابلیت اجرای شخم در زمین های مرطوب مربوط به شخم در چمنزارها و زمین های چمنی می باشد که در این موارد هم با توجه به اینکه چرخ های تراکتور روی چمن حرکت می‌کند تا حدی خوبی مخصوصا اگر زمین پوشیده از چمن باشد، از لغزش و‌ بکسوات چرخ ها کم شده و تراکتور قادر به حرکت بهتر خواهد بود. لازم به ذکر است که کشت چمنی یا آیشی برای ارتقای ماده آلی خاک، حرکت و تدبیر خوبی می باشد.

نکته دیگری که لازم است در رابطه با شرایط خاک در خاکورزی بحث کرد، مقدار ماده آلی خاک می باشد. این پارامتر به نوعی مقدار موجود زنده خاک را نشان می دهد و مرتبط با میزان بقایای موجود در خاک است. بقایای گیاهی یا بقایای محصول قبلی از قبیل کاه و کلش و غیره، در خاک پس از مدتی تجزیه شده و بعد از طی چند مرحله تبدیل، به شکل قابل جذب و استفاده توسط ریشه گیاهان می رسند و یک خاک غنی را تشکیل می‌دهند. در مقابل خاکی را که ماده آلی یا ارگانیک کمی دارد خاک فقیر می نامند تا جایی که خاک بدون ماده آلی را می توان خاک غیر قابل کشت تصور کرد. متأسفانه ایران و خاک های آن درصد ماده آلی کمی دارند که در مقایسه با اروپا، فاصله زیادی دارد. یکی از موارد بسیار تاثیر گذار در ایران، بحث نوع و سبک‌ خاکورزی می باشد. در مجموع هر چه خاک بیشتر بهم خورده شود و به دفعات متعدد زیر و رو گردد، مواد آلی خاک با سرعت بیشتری تجزیه می‌گردد و ماندگاری کمی دارد.