روتیواتور یکی از ادواتی است که تنظیمات و عیب یابی زیادی دارد. این وسیله چون از قطعات زیادی تشکیل شده و همچنین قطعات دوار زیادی دارد تنظیمات و عیب یابی زیادی دارد. قطعات دوار در روتیواتور گیربکس و دنده ها و شافت و پره ها می باشد. روتیواتور به صورت فعالانه خاک را خرد می کند و شخم و خاکورزی را انجام می دهد شبیه ادوات کششی نمی باشد. روتیواتور از توان محور خرمنکوب استفاده می کند و ادوات کششی مثل اکثر خاکورزها از توان مالبندی و کششی استفاده می کنند. رعایت تمام تنظیمات هر چقدر هم که کوچک و ساده باشند الزامی می باشد و منجر به انجام عملیات خاکورزی با کیفیت و صحیح می شود. در ادامه به یک سری تنظیمات و عیب یابی های متداول در روتیواتور پرداخته می شود.

اگر قدرت مصرفی روتیواتور بسیار زیاد بود چیکار کنیم؟

هر قدرتی تراکتور نیاز داشته باشد از ناحیه موتور تأمین میشود و از نظر اینکه همه فشار ها در نهایت به موتور و مجموعه انتقال قدرت وارد می شود تفاوتی وجود ندارد. هر چه بار مقاوم روی محور تواندهی بیشتر شود، توان مصرفی روتیواتور هم بیشتر می شود. دلایل زیر اعم دلایلی است که منجر به افزایش قدرت بسیار زیاد مورد نیاز روتیواتور می باشد.
1- سرعت محور دوار زیاد است. در این حالت چون سرعت دورانی زیاد است پره ها با سرعت بالا پشت سر هم به زمین برخورد می کنند تا در عمق مورد نظر خاک را بردارند. که منجر به افزایش توان مصرفی می شود و باید با تعویض جعبه دنده آن را کاهش داد. سرعت دورانی را باید متناسب با کار و هدف از عملیات انتخاب کرد. سرعت دورانی تعیین کننده میزان خرد شدن ذرات خاک و پودر شدن آن می باشد. به همین دلیل از اهمیت بالایی برخوردار است. البته همه روتیواتورها امکان تغییر سرعت دورانی را ندارند. به طور مثال روتیواتورهای کوچک با تعداد پره کم، معمولا فقط با یک سرعت دوران می کنند ولی روتیواتورها بزرگتر که دارای گیربکس بزرگتری هستند امکان انتخاب دو سرعت یا چهار سرعت می باشد که این کار با تغییر دنده های گیربکس امکان پذیر است.
2- تیغه ها خمیده، شکسته یا دارای آرایش نادرست می باشند. که باید یا آنها را صاف یا تعویض کرد یا آنها را به شکل مارپیچی قرار داد. باید مرتب تیغه های روتیواتور چک شوند تا دچار خمیدگی یا شکستگی نشده باشند. مخصوصا اگر زمین دارای سنگ باشد امکان خراب شدن تیغه ها و لب پر شدن آنها وجود دارد که که باید با فاصله زمانی کم پره ها چک شوند.

3- عمق کار زیاد است که باید عمق را کم کرد یعنی فاصله محور دوار با زمین را زیاد کرد. تغییر عمق کار در روتیواتور به وسیله کفشک ها انجام می شود. بدین ترتیب که برای افزایش عمق، کفشک بالاتر بسته می شود و برای کاهش عمق کفشک روتیواتور پایین تر بسته می شود. کفشک ها با پیچ به شاسی بسته می شوند و امکان باز و بسته کردن پیچ ها به راحتی وجود دارد.
4- سرعت تراکتور زیاد است. با اینکه در روتیواتور کشش منفی است، منتها در سرعت بالا همان حالت کشیدن دستگاه توسط تراکتور بیشتر می شود که منجر به افزایش توان مصرفی میگردد. سرعت پیشروی روتیواتور روی میزان نرم شدن خاک هم تأثیرگذار است. هر چه سرعت پیشروی تراکتور کمتر باشد میزان نرم شدن خاک به طور فزاینده زیاد می شود. و در مقابل هر چه سرعت پیشروی زیادتر باشد، خرد شدن خاک کمتر می شود.

دستگاه روتیواتور ناموزون عمل می کند، چه علت و چه راهکارهایی دارد؟

یکی از مشکلات یا عیب یابی روتیواتورها که رایج می باشد، بحث ناموزون عمل کردن آن می باشد. ناموزون عمل کردن می تواند به معنای آنکه به طور یکنواخت روی زمین کشیده نمی شود و زیاد بالا و پایین میپرد و سطح یکنواختی بر جای نمی گذارد. چون قاعدتا باید سطح پس از روتیواتورزنی هموار باشد البته نه اینکه حتما صاف باشد ولی هر حالتی که دارد باید یکنواخت باشد. به طور مثال یک جا خاک خیلی پودر شده و جای دیگه کمتر.
این مشکل چند علت دارد که عبارتست از؛
1- زاویه اتصال میل کاردان روتیواتور زیاد است. این زاویه نباید از 40 درجه بیشتر شود. یعنی نسبت با افق بیشتر از 40 درجه نمی تواند بالا یا پایین شود. با شکستن این زاویه توان به خوبی از کاردان منتقل نمی شود و به سرعت مطلوب نمی رسد. در این حالت باید زاویه را کمتر کرد که احتمالا منجر به کار در عمق بالاتری می شود.

2- تیغه ها آرایش مارپیچی مطلوبی ندارند. یا بعضی تیغه ها خم شده یا شکسته اند و یا آرایشی نداره که در یک لحظه فقط یک تیغه با خاک در تماس باشد.
3- چارشاخ های کاردان فرسوده شده است و توان دورانی به طور مطلوب منتقل می شود. که باید بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند.
رطوبت مناسب روتیواتورزنی چه شرایطی باید داشته باشد؟
1- به طور کلی روتیواتور رطوبت موجود خاک را بهتر حفظ می کند. از آنجا که روتیواتور فقط یکبار یا در نهایت دوبار به کار می رود، رطوبت خاک را بیش از سایر عملیات یعنی شخم و دیسک و کولتیواتور حفظ می کند. به این سبب این وسیله برای شخم زدن در مناطق دیم و نیز کشت محصول در بقایای شخم قبلی برای مثال گندم در سویا که حفظ رطوبت از اهمیت زیادی برخوردار است بسیار مناسب می باشد.
2- با افزایش رطوبت خاک، باید دور محور دوار را زیادتر کرد تا به حرکت خاک در بین تیغه ها و دور محور کمک کند. ضمن آنکه می توان تعداد تیغه ها را برای حرکت آسانتر خاک کم کرد. سه جفت تیغه روی فلانژ قرار دارد که می توان یک جفت آن را برداشت. البته باید توجه داشت که خاک همزن در خاک ها بسیار مرطوب نتایج منفی دارد چون کلوخه هایی به وجود می آید که شاید هیچ وقت نتوان آنها را خرد نمود. فشردگی و سختی این کلوخ ها به دلیل برخورد خاک بسیار مرطوب با درپوش بیشتر است چون فشرده تر می شود. با خرد نشدن یا تأخیر در خرد شدن کلوخ ها، جوانه زنی و رشد به تأخیر می افتد.
در خاک های بسیار خشک هم سبب فرسایش بیش از حد تیغه ها و ایجاد گرد و خاک بیشتر می شود. که به ساختمان خاک ضربه میزند و فرسایش خاک را بیشتر می کند و علاوه برآن سله پس از آبیاری را هم بیشتر می کند.

شرایط سرعت دورانی و سرعت پیشروی تراکتور در روتیواتور زنی

یکی از تنظیمات روتیواتور، بحث سرعت دوران شافت پره ها و سرعت پیشروی تراکتور می باشد. به طور کلی کمتر بودن سرعت دورانی محور نتایج مثبتی چون کاهش قدرت مورد نیاز، حفظ ساختار خاک و کاهش فرسایش تیغه، کاهش مصرف سوخت شده و موجب صرف وقت کمتری می شود.
وقتی که سرعت محور دوار و سرعت رو به جلو تراکتور متناسب باشد، در هنگام چرخش محور دوار، فاصله ای بین خاک بریده نشده در جلو محور دوار و سطح خارجی تیغه بوجود می آید. درواقع این یک گپ است که بین خاک دست نخورده در جلو محور و سطح خارجی تیغه ایجاد می شود. با افزایش عمق شخم، این فاصله به تدریج کاهش یافته و تیغه ها در تماس دائم با خاک بهم نخورده خواهند بود.