تسطیح زمین یک عملیات ضروری از تجهیزات مورد استفاده در کشاورزی ایران برای آماده سازی زمین برای کاشت است. این ادوات یک سطح صاف و هموار ایجاد می کند که برای اطمینان از آبیاری یکنواخت و جوانه زنی خوب بذر ضروری است. دستگاه تسطیح زمین به کشاورزان کمک می کند تا برجستگی ها و فرورفتگی های مزرعه را برای بهبود پوشش آب، کاهش علف های هرز و افزایش عملکرد محصول از بین ببرند.
تسطیح لیزری یکی از عملیات هایی است که بعضا برای کشاورزی و زمین ها لازم است و نباید نسبت به آن غفلت کرد. اگر چه این عملیات دارای هزینه هایی برای صاحبان مزارع می باشد ولی در مجموع با توجه به مزایای کلی که دارد برای کشاورزی توجیه پذیر است ضمن اینکه در زمین های ناهموار که گردش آب به سختی ممکن است بلکه لازم و واجب می باشد. در یک تعریف عمومی از تسطیح لیزری باید گفت که عملیاتی است که در آن هموارسازی، تسطیح و صاف کردن سطح زمین باید انجام شود و موردی که باید در تمام طول عملیات در نظر گرفته شود آن است که ضریب نفوذپذیری و بافت خاک شرایط مطلوب خود را حفظ کنند و یا با عملیات تسطیح به شرایط مطلوب برسند. هدف اصلی در عملیات تسطیح، جلوگیری از تندآب فرایش های سطح در اثر باد و آب بوده تا به وضعیتی رسیده شود که آب به صورت یکسان به تمام نقاط زمین برسد و به صورت یکسان توزیع شود.

تسطیح در کشاورزی یکی از حیاتی ترین مراحل برای آماده سازی زمین است. یک سطح ناهموار منجر به توزیع نامتناسب آب می شود که می تواند رشد محصول شما را محدود کند. علاوه بر این، استفاده از سموم دفع آفات، کودها و دانه ها را افزایش می دهد، زیرا این مواد به دلیل آبیاری بی اثر، هدر می روند.

بنا به ادعای محققان و با تجربه ها، این بهترین روش مدیریتی برای افزایش یکنواختی استفاده از آب در مزرعه آبی یا غرقابی می باشد. اصطلاح “تسطیح زمین” به طور کلی برای درجه بندی یا شیب بندی مکانیزه زمین های کشاورزی بر اساس بررسی دقیق مهندسی، طراحی و چیدمان به کار می رود. تنها در چند موقعیت خاص محصول نهایی تسطیح زمین به یک مزرعه تراز و کاملا صاف منتج می شود. به طور معمول شیب نهایی زمین تا سه درصد برای آبیاری جوی و پشته ای و تا دو درصد برای آبیاری کرتی مناسب است. بیشتر تسطیح زمین با استفاده از یک اسکریپر کنترل شده با لیزر که توسط تراکتور کشیده می شود انجام می شود. لیزر روی شیب های متقاطع و از پیش تعیین شده تنظیم می شود و اسکریپر به طور خودکار زمین گود یا پر را در سطح زمین با حرکت تراکتور تسطیح و تنظیم می کند.

مزایای تسطیح زمین

به طور خلاصه باید گفت که عملیات تسطیح عبارتست از صاف کردن و شیب بندی سطح زمین به نحوی که آب به خوبی و با سرعت مناسب در زمین حرکت کند و امکان کشت محصولات مختلف در زمین فراهم شود. یک سری مزایا برای تسطیح لیزری شمرده می شود که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت:

• حفظ و حمایت مناسب از منابع اصلی در کشاورزی شامل آب و خاک و جلوگیری از خراب شدن یا به هدر رفتن آنها و یا استفاده حداقلی از منابع
• با توجه به کاهش میزان منابع آبی مخصوصا در کشور ایران و خشکسالی های پی در پی که در مناطق مختلف وجود دارد اجرای تسطیح لیزری گام مهمی در صرفه جویی در آب آبیاری می باشد. لازم به ذکر است که بالای 90 درصد از آب قابل شرب در ایران در بخش کشاورزی مصرف می شود و اگر تسطیح لیزری بتواند هر چند درصد کمی از آب مصرفی را کاهش دهد باز هم در عمل حجم بالایی است که ارزش پرداختن به عملیات تسطیح را در کشور بیشتر می کند.
• تسطیح لیزری در کشاورزی از یک ابزار دقیق با پرتو لیزر برای تسطیح مزارع ناهموار استفاده می کند. تسطیح لیزری زمین یک پرتو لیزر از فرستنده ساطع می کند و یک صفحه مجازی از نور ایجاد می کند. این هواپیما توسط گیرنده برای انتقال سیگنال به جعبه کنترل شناسایی می شود. بر اساس این سیگنال ها، باکت برای رسیدن به درجه ایده آل بالا یا پایین می رود.

• آبیاری یکنواخت؛ یک سطح صاف پیش نیاز آبیاری یکنواخت است. اگر زمین یکنواخت نباشد، آب به مناطق کم ارتفاع سرازیر می شود. بنابراین، قسمت های بالاتر زمین شما خشک می ماند. تسطیح زمین کشاورزی به ایجاد یک سطح صاف و یکنواخت کمک می کند که اطمینان حاصل می کند که آب به تمام قسمت های مزرعه می رسد.
• بهبود جوانه زنی بذر؛ زمین ناهموار می تواند منجر به جوانه زنی ضعیف بذر شود. تسطیح در کشاورزی به ایجاد یک سطح صاف کمک می کند، که برای اطمینان از کاشت بذرها در عمق مناسب و دریافت رطوبت و کود مناسب ضروری است.
• کاهش فرسایش خاک؛ فرسایش خاک یک مسئله اساسی است که در آن زمینی که تسطیح نمی شود باعث از بین رفتن خاک سطحی و مواد مغذی ضروری می شود. تسطیح زمین به ایجاد سطحی هموار کمک می کند که خطر فرسایش خاک را کاهش می دهد. بنابراین، حاصلخیزترین لایه خاک را که حاوی بیشتر مواد آلی و مواد مغذی مورد نیاز گیاهان است، محافظت می کند.
• بازده محصول بهتر؛ استفاده از تسطیح در کشاورزی باعث بهبود عملکرد محصول شما می شود. یک سطح صاف تضمین می کند که همه گیاهان به همان اندازه و همچنین مقدار مناسب مواد مغذی، آب و نور خورشید را که برای رشد آنها ضروری است، دریافت می کنند.

کلیه کارهای تسطیح باید بر اساس اندازه گیری ارتفاع زمین (توپوگرافی) طراحی شود. اگر بیش از یک روش آبیاری یا بیش از یک نوع محصول برنامه ریزی شده باشد، زمین باید تسطیح شود تا الزامات محدودترین روش آبیاری و محصول را برآورده کند.

محدوده و زمانبندی

کلیه کارهای تسطیح باید بر اساس اندازه گیری ارتفاع زمین (توپوگرافی) طراحی شود. اگر بیش از یک روش آبیاری یا بیش از یک نوع محصول برنامه ریزی شده باشد، زمین باید تسطیح شود تا الزامات محدودترین روش آبیاری و محصول را برآورده کند. کار تسطیح باید به محدودیت های شیب زمین و روش استفاده از آب، پایبند باشد، بدین معنی که امکان حذف آب اضافی سطحی و کنترل فرسایش ناشی از بارندگی را فراهم کند. یعنی نه آنچنان شیب زمین کم باشد که آب ناشی از بارندگی ها تخلیه نشود و نه از طرفی آن قدر شیب زیاد باشد که آب با سرعت حرکت کند و موجب فرسایش آبی زمین گردد و املاح و مواد معدنی خاک همراه با جریان حرکت کرده و از دسترس گیاه خارج شوند.

تسطیح زمین به طور معمول در زمین های با شیب ملایم کاربرد دارد، در حالی که کشاورزی کانتور برای کشاورزی در شیب های متوسط و کشاورزی تراس یا پلکانی برای زمین های با شیب تند استفاده می شود. تسطیح اراضی عمدتاً توسط تولیدکنندگان کشاورزی در استفاده از روش های آبیاری سطحی (شیاری، مرزی، کرتی یا غرقابی) یا توسط کسانی که مایل به بهبود زهکشی سطحی مزرعه غیرآبیاری خود هستند استفاده می شود. کار تسطیح زمین به دو دسته کلی تقسیم می شود:

1. شکل دادن به زمین در مقیاس بزرگ قبل از کشت زمین و به نوعی در زمین های بکر که تازه شروع به کشت می شود.
2. شیب بندی مزرعه قبل از آماده سازی بستر بذر یا مرزها.

زمان مورد نیاز برای درجه بندی یک مزرعه به اندازه و نوع تجهیزات شیب بندی زمین، مقدار خاکی که باید جابجا شود و پیچیدگی سطح مزرعه موجود بستگی دارد. به طور معمول، زمان لازم برای عملیات یک مزرعه قبل از کاشت بر حسب ساعت در هکتار اندازه گیری می شود، در حالی که درجه بندی یا شیب بندی اولیه یک مزرعه ممکن است یک یا چند روز در هر هکتار طول بکشد.